کتاب درسنامه فقه3 نوشته علیرضا محمدینژاد منتشر شده توسط انتشارات درسی هاجر جز واحدهای درسی طلاب حوزه علمیه میباشد.
اسلام به عنوان مکتبی آسمانی که هدف خود را سعادت انسان بیان میکند، زیربنای ایجاد جامعه مطلوب و سعادتمندی انسان را عمل درست بر طبق اعتقاد صحیح میداند؛ ازاینرو در آموزههای خود، اصولِ اعتقادی خاصی را بر پیروانش لازم میشمارد تا پس از تحقیق لازم، به آن اصول اعتقادی باور و ایمان داشته باشند.
همچنین فروعات عملی خاصی را بیان میکند؛ که بر هر شخصِ مسلمانی واجب است رفتارِ خود را در حوزه فردی و اجتماعی بر طبق آن فروع تنظیم کند؛ به بیان دیگر، اسلام تنها اعتقاد صحیح را کارساز نمیداند، بلکه در مرحله عمل و رفتار نیز مسلمانان را دعوت به انجام خوبیها و پرهیز از بدیها میکند.
در هر صورت آن قسمتی که عهدهدار بخش عملی دین است، «فقه» یا «احکام» نام دارد که در حقیقت مجموعه قوانین عملی اسلام، و نشأت گرفته از وحی الهی (قرآن و روایات) است و با بیان معصومان تفسیر و تبیین شدهاند.
ما معتقدیم خدای متعال با وضع قوانین عملی دین، خواسته دنیا و آخرت بشر را تأمین کند و زندگی امن و آرامی را برای او به ارمغان آورد؛ اما متأسفانه انسان، روزبهروز با دور شدن از مسیر عمل به قوانین، به سوی گرفتاری و مشکلات در حرکت است؛ غافل از اینکه تا وقتی به این قوانین عمل نکند، به ناچار باید مشکلات زیادی را متحمل شود.
حوزههای علمیه و فقهای بزرگوار اسلام، همواره در طول تاریخ برای حفظ فقاهت، ابلاغِ احکام دین و همچنین دفاع از این شریعت مقدس، تلخیها و سختیهای فراوانی را به جان خریدهاند. چه بسیار کتابهایی که در وضعیت تقیّه یا در گوشه زندان در سختترین حالتِ ممکن نگاشته شده است و چه بسیار بزرگانی که در راه تحقق این آرمان و حفظ دین خدا سر و جان خود را فدا کردهاند.
اکنون که به برکت نظام اسلامی، احکام دین توسط عالمان و مراجع بزرگوار تقلید در قالب رسالههای توضیحالمسائل و یا استفتائات بیان میشود و به راحتی در دسترس مردم قرار میگیرد نیز ثمره همان تلاشهای دیروز، و یکی از نعمتهای بزرگی است که باید خدای متعال را شاکر باشیم.
بدون شک، آموزش احکام اسلامی و تشویق مردم به انجام صحیحِ دستورات شرعی، برترین عبادت، و مایه خشنودی خدای متعال است. همچنین رسالت انبیای الهی و معصومان، پس از بیان عقاید و باورهای صحیح، ابلاغ دستورات دینی و دور کردن مردم از گناه و رفتارهای ناشایست بوده است؛ به همین جهت، فراگیران حوزههای علمیه -که رسالت اصلی آنان پس از فراگیری علوم اسلامی، تعلیم، ترویج و تبلیغ مذهب حقه تشیع است- زمانی میتوانند جامعه را به سوی اسلام اصیل هدایت کنند که قادر باشند پس از عمل صحیح به این دستورات شرعی، آنها را به بهترین نحو و شیوهای مناسب برای مردم نیز بیان کنند.
یکی از نعمتهای بزرگ خدای متعال به بانوان که همواره حافظ امنیت و آرامش و مایۀ رشد معنوی آنان میباشد، پوشش و حجابشان است. از شما دانشپژوهان گرامی انتظار میرود، پس از مطالعه این درس بتوانید:
1. درباره پوشش، پیشینه و زمینه اجتماعی آن توضیح دهید.
2. مقدار پوشش واجب را بیان کنید.
3. اسباب محرمیت را نام ببرید.
در میان ارتباطات اجتماعی یکی از حساسترین مسائل روابط بین زنان و مردان است که ضمن درس پیش با برخی احکام نگاه در این زمینه آشنا شدید. در این درس با موضوع دیگری که ضوابط ارتباطی بین زن و مرد را از نظر دین اسلام تعیین می کند آشنا خواهید شد.
در ابتدای این درس مناسب است چند مطلب مفید را با هم مرور کنیم و سپس به احکام پوشش بپردازیم.
1. منظور از پوشش بانوان، این نیست که خانمها از منزل بیرون نروند، کار نکنند، ادامۀ تحصیل ندهند، با کسی رفت و آمد نکنند، رانندگی نکنند و ... .
2. پوشیدن لباسهای گشاد، روسری و چادر، یک نماد و پوششی پرسابقه برای بانوان بوده و مخصوص مسلمانان نیست؛ چنانکه با استناد به تصاویر و نقاشیهای روی سنگ در دوران باستان، مانند دوران اشکانیان و ساسانیان ثابت شده که زنان، پیراهن و پوششی بلند و گاهی چادری گشاد به سر میکردهاند.
3. تجربیات قطعی و آمار صحیح، پوشش بانوان در مجامع عمومی را موجب تحکیم خانواده میداند و از به وجود آمدن بدبینی، اختلاف و سستی عواطف بین اعضای خانواده جلوگیری میکند.
4. حجاب بانوان از انحرافات اجتماعی- بهویژه وسوسۀ مردان مجرد- جلوگیری میکند و لذتجوییهای نامشروع و خانمانسوز را به شدت کاهش میدهد.
5. بسیاری از ناامنیهای جوامع بشری ناشی از انحراف جنسی و اخلاقی است و در جوامعی که بانوان با رعایت حریمها به کمک نهادها و کارگزاران اجتماعی آمدهاند، امنیت و آرامش زیادی حاصل شده است.
6. روابط آزاد اجتماعی بین زن و مرد موجب میشود که مردان، تشکیل خانواده را آخرین انتخاب خود بدانند و هنگامی به ازدواج اقدام کنند که نیروی جوانی و شور و نشاط آنها رو به ضعف و سستی رفته است.