یکی از موثرترین شیوه های تربیت، ارائه الگوهای شایسته و تاکید بر پیروی از ایشان است . اسوه‌ بودن فاطمه(س) چنان است که حضرت مهدی موعود (عج) ـ که با ظهورش الگوی کامل کمال و تعالی در همه امور و شئون حیات آدمی را به منصه ظهور خواهد نشاند ـ می‌فرماید: «وَ فِی ابْنَهِ رَسُولِ اللَّهِ (ص) لِی أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ» (همانا دختر رسول خدا(ص)برای من الگویی شایسته است) (طبرسی، الاحتجاج، ۲/ ۲۷۹).

درباره زندگی، فضایل و مصائب حضرت زهرا(س) کتابهای فراوانی نوشته شده، اما تاکنون اثر جامعی که همه ابعاد شخصیتی آن حضرت را دربرگیرد، تألیف نشده است. با توجه به لزوم اسوه‌پذیری از آن حضرت و تبیین جامع و علمی تاریخ زندگانی، شخصیت و منزلت الهی حضرت فاطمه(س)، و به‌منظور رفع ابهامات و پاسخ‌گویی به شبهات کلامی و تاریخی و نیز روشنگری و تحلیل درباره تحریفات و انحرافات و نبود کتاب مرجعی که در بحران فکری و فرهنگی عصر حاضر، به‌ویژه در حوزه مطالعات زنان، به تبیین مبانی حقوق و حرمت زن در اسلام با ارائه الگوی عینی زن مسلمان بپردازد، تدوین دانشنامه فاطمی در دستور کار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قرار گرفت.

مجموعه شش جلدی دانشنامه فاطمی، تلاشی است علمی و پژوهشی در راستای معرفی سیره و سبک زندگی حضرت فاطمه(س) و نیز پاسخ به سوالات و شبهات مطروحه در این باره که در آن شاهد ۱۱۷ مدخل کلان هستیم. این کتاب در واقع دائره‌المعارفی است با ساختار موضوعی مشتمل بر شش جلد که در آنها یکصد و هفده مدخل کلان در دو بخش عمده شامل 1: تبیین زندگانی، سیره و تعالیم حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان الگوی عینی زن مسلمان و نیز 2: تحلیل علمی و نظری مباحث مربوط به حرمت و حقوق زن، هویت و منزلت نهاد خانواده مورد توجه قرار گرفته است.

از ویژگی‌های این مجموعه گرانسنگ و ارزشمند آن است که در آن به منابع اندیشه دینی و آرا جدید و نیازهای دوره معاصر نیز توجه ویژه ای شده و لذا برای محققین و پژوهشگران به خصوص بسیار کارآمد است. از دیگر شاخصه‌های مهم این اثر می‌توان به تلاش هدفمند در جهت تبیین جامع و علمی تاریخ زندگانی و منزلت الهی صدیقه کبری (س) در راستای رفع ابهامات و پاسخگویی به شبهات کلامی تاریخی و نیز پاسخگو جامع و کامل به تحریفات اشاره کرد، ضمن آنکه در این مجموعه شاهد توصیف و تحلیل بینش، منش و کنش حضرت به مثابه نمونه‌ی انسان کامل هستیم که در این بخش سعی شده مؤلفه‌های الگوی عینی زن مسلمان بر اساس کلام و سیره نورانی ام ابیها (س) مورد توجه و عنایت باشد. همچنین ناگفته نماند که در این دانشنامه، با زبان و روش علمی و استناد به منابع معتبر شیعه و اهل سنت، به دفاع از حقایق و رخدادهای تاریخی- همان گونه که بوده- پرداخته شده و از اظهارنظرهای غیر مستند و دخالت دادن احساسات، پرهیز به عمل آمده است.

براساس اهداف فوق مباحث این دانشنامه در ساختار علمی موضوعی ، در ۱۱۷ مدخل و در دو بخش کلان ترتیب یافت :

1-بخش اصلی

بخش اصلی دانشنامه که در قالب ۶۸ مدخل اصلی به زندگی، منزلت، سیره ، آثار و معارف حضرت فاطمه(س) در قالب سه جلد می پردازد:

جلد اول: حوادث زندگی حضرت از ولادت تا شهادت و همه اشخاص مرتبط با ایشان.

جلد دوم: اسماء و اوصاف، فضایل و ویژگی های شخصیت حضرت از عصمت و علم و شفاعت و بررسی ابعاد مختلف سیره ایشان ، جایگاه حضرت نزد دیگران ؛ کتاب شناسی حضرت؛

جلد سوم: معارف فاطمی (س)، معرفی آثار برجای مانده از آن حضرت از احادیث و خطبه ها و اشعار به عنوان منابع معارف فاطمی (س)؛ طرح و تحلیل اندیشه و تعالیم فکری ایشان در مباحث حکمی و معارف دینی ؛

2- بخش ملحقات

بخش ملحقات دانشنامه در دو محور مباحث فقهی و حقوقی، و مباحث اجتماعی راجع به زن و خانواده سامان یافته و در قالب سه جلد و ۴۹ مقاله تألیف شده است.

جلد چهارم: زن و خانواده – مباحث حقوقی

جلد پنجم: زن و خانواده – مباحث حقوقی

جلد ششم: زن و خانواده – مباحث اجتماعی

گزیده کتاب دانشنامه فاطمی (س)- جلد ششم: زن و خانواده- مباحث اجتماعی

جامعه‌شناسان بر اساس ساختار جمعیتی، جنسیتی و خونی اعضای خانواده، خانواده‌ها را به چند گونه تقسیم کرده‌اند: گونه نخست، خانواده هسته‌ای است که محدود به زن و شوهر و فرزندان احتمالی آنهاست، در مقابل خانواده گسترده قرار دارد که زندگی چند نسل در کتار یکدیگر را شامل می‌شود؛ افزون بر این خانواده به تک‌همسری و چندهمسری، والدینی و تک‌سرپرست- خانواده‌ای که فرزندان، نتیجه رابطه نامشروع بوده یا یکی از همسران در اثر طلاق، مرگ یا به دلایل دیگر حضور نداشته باشد- و نیز تنی و ناتنی- خانواده دارای پدرخوانده یا مادرخوانده- تقسیم شده است.

سال نشر :

1401

صفحات کتاب :

515

کنگره :

1392 2د/ 2/ 27 BP

دیویی :

297/973

کتابشناسی ملی :

3195196

شابک :

9786001082399