کتاب اقتصاد تعاونی از منظر اسلام نوشته احمدعلی یوسفی است که در انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسیده است و قصد دارد تا ضمن بررسی و نقد اقتصاد تعاونی، الگوی مطلوب اقتصاد تعاونی را از منظر اسلام کشف و ارائه نماید.
تعاونی به عنوان یک فعالیت منظم اقتصادی است که دارای مبانی، اهداف، اصول، انواع و مدل های اجرایی مشخصی باشد، یک پدیده مستحدثه محسوب میشود. علت شکلگیری نهضت تعاونی، مفاسد حاصل از استقرار نظام اقتصادی سرمایهداری لیبرال بوده است. مقام معظم رهبری اقتصاد تعاونی بر اساس مبانی و معارف اسلامی را یکی از بهترین و منطقیترین راههای تحقق عدالت اقتصادی میدانند و تأکید دارند که اقتصاد تعاونی، بنبستشکن اقتصاد کشور است.
کتاب اقتصاد تعاونی از منظر اسلام درباره اقتصاد تعاونی با استناد به آیات قرآن کریم و روایات چهارده معصوم است. تعاونی به شکل سنتی در جوامع اسلامی همیشه وجود داشته است، اما به شکل یک فعالیت منظم اقتصادی که دارای مبانی، اهداف، اصول، انواع و مدلهای اجرایی باشد، یک پدیده مستحدثه محسوب میشود. بنابراین شایسته است ابعاد مختلف این پدیده شناسایی شود و بر اساس تعالیم اسلامی مورد ارزیابی قرار گیرد. از دیدگاه پژوهشگر، علت شکلگیری نهضت تعاونی، مفاسد حاصل از استقرار نظام سرمایهداری لیبرال بوده است. این نظام، با توجه به مبانی هستیشناسی و انسان شناختی خاص خود، حداکثر نمودن سود مادی شخصی را تنها رفتار عقلایی در عرصه اقتصادی معرفی نمود. اجرای این سیاستها باعث شکاف طبقاتی و فقر گسترده شد، اندیشمندان برای نجات کارگران و رفع فقر گسترده به دنبال اقتصاد تعاونی رفتند.
این کتاب، دو بخش اساسی دارد. در بخش اول، این پدیده مستحدثه –اقتصاد تعاونی – شناسایی و نقد و بررسی میشود و در بخش دیگر از منظر اسلام الگوی مطلوب کشف و ارائه میگردد. به طور خلاصه اهداف مورد انتظار این کتاب عبارتند از:
ـ کشف الگوی مطلوب اقتصاد تعاونی بر اساس تعالیم اسلامی؛
ـ تعیین جایگاه اقتصاد بخش تعاونی به عنوان یکی از بخشهای نظام اقتصادی اسلام؛
ـ اثبات همسویی الگوی اقتصاد تعاونی براساس تعالیم اسلامی با مبانی بینشی، ارزشی و اهداف نظام اقتصادی اسلام؛
ـ اثبات ناسازگاری الگوی اقتصاد تعاونی با آموزههای نظام اقتصادی کمونیسم و سرمایهداری؛
ـ مطلوب اقتصاد تعاونی براساس تعالیم اسلامی، الگوی مناسبی برای تولید متعادل، رفع بیکاری، ایجاد اشتغال متعادل، کنترل رکود و تورم، توزیع عادلانه ی ثروت و درآمد در جامعه و جلوگیری از انحصارات است؛
ـ الگوی مطلوب اقتصاد تعاونی مبتنی بر آموزههای اسلامی، به عنوان یکی از بخشهای نظام اقتصادی اسلام، دارای ظرفیت مناسبی در وصول نظام اقتصادی اسلام به اهدافش است
اقتصاد تعاونی به عنوان یکی از سه بخش اقتصاد در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. مقام معظم رهبری، اقتصاد تعاونی را یکی از بهترین و منطقیترین راه تحقق عدالت اقتصادی میداند و آن را بن بست شکن اقتصادی کشور در شرایط فعلی معرفی کرده است. همچنین به مسئولین تاکید دارند که اقتصاد تعاونی را به طرق مختلف به مردم معرفی کنند. اقتصاد بخش تعاونی یکی از زیربخشهای نظام اقتصادی اسلام است.
بنابراین هدف غایی نظام اقتصادی اسلام، هدف غایی اقتصاد بخش تعاونی نیز خواهد بود. اقتصاد بخش تعاونی با ید به گونهای باشد تا با تامین آنها اهداف نظام اقتصادی اسلام نیز تامین شود. پس از کشف الگوی مطلوب اقتصاد تعاونی بر اساس تعالیم اسلامی باید قوانین و نیز سیاستهای اقتصاد تعاونی بر اساس الگوی مطلوب، مورد بررسی و بازسازی قرار گیرد.