کتاب درآمدی بر نظریّه‌ی تعلیم و تربیت
در بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدّظلّه‌العالی)
معرفی کتاب درآمدی بر نظریّه‌ی تعلیم و تربیت در بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی)
کتاب «درآمدی بر نظریّه‌ی تعلیم و تربیت در بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی)» با تلاش دکتر حسن ملکی در زمینه‌ی تعلیم و تربیت تألیف شده و به همت انتشارات انقلاب اسلامی روانه بازار نشر شده است.
در دین مبین اسلام تربیت انسان از جایگاه رفیع و بی بدیلی برخوردار است و می‌توان گفت غایت و نهایت این شریعت کامل الهی تربیت انسانها است. قرار دادن عبودیّت به عنوان فلسفه ی خلقت انسان و تعیین تزکیه انسانها در رسالت انبیای عظام (علیهم السّلام) و تأکیدات مکرّر امام راحل (قدّس سرّه) در انسان‌سازی تعلیمات انبیا و سایر شواهد دیگر گویای این حقیقت است که غایت دین اسلام تربیت انسان و چنانچه انسان‌های تراز اسلام تربیت شوند، جامعه‌ی اسلامی پدید می‌آید و امّت اسلامی شکل خواهد گرفت. انقلاب اسلامی ایران در ادامه‌ی نهضت انبیا (علیهم السّلام) و با رهبری بنده‌ی صالح خدا حضرت امام راحل به وقوع پیوست و راه و مسیر دیگری برای بشریّت اعلام کرد. شعار ماندگار و پرمعنای نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی ایران حاکی از این بود و هست که هیچ یک از دو طریقی که قدرت‌های استکباری به وجود آورده اند، طریق صلاح و رستگاری انسانها نیست، بلکه راهی که اسلام به عنوان دین کامل الهی تعیین کرده و در انقلاب اسلامی ایران تجلّی یافته طریق فلاح است. بیان این شعار و تحقّق آن در قالب نهضت اسلامی با هزینه‌ی بالای انسانی و غیرانسانی زیادی به اتمام رسید، ولی تشکیل نظام اسلامی و جامعه‌ی اسلامی به تداوم هوشیارانه و خستگی‌ناپذیر ملّت مسلمان ایران و سایر ملّت‌های تحت ستم نیاز دارد. باید انسان‌هایی تربیت شوند که قادر باشند ضمن صیانت از انقلاب اسلامی و حراست از نظام اسلامی به تشکیل واقعی جامعه‌ی اسلامی و نهایتاً تمدّن اسلامی یاری رسانند. جز از طریق تربیت انسان‌های صالح این راه پیمودنی نیست و جز به وسیله‌ی یک نظام تربیتی شایسته و باصلاحیّت نمی‌توان به تربیت چنین انسانی همّت گماشت. تربیت چنین انسانی به نظام تربیتی کارآمد و مبتنی بر تفکّر اسلامی نیاز دارد. نظامی که بتواند نیروی انسانی مورد نیاز نظام اسلامی را پرورش دهد؛ مهم‌ترین ظرفیّت امیدبخش کشور، نیروی انسانی متعهّد و کارآمد با زیربنای عمیق و اصیل ایمانی و دینی است. جمعیّت جوان زیر چهل ساله که بخش مهمّی از آن نتیجه‌ی موج جمعیّتی ایجادشده در دهه ی 60 است، فرصت ارزشمندی برای کشور است. 36 میلیون نفر در سنین میانه ی 15 و 40 سالگی، نزدیک به 14 میلیون نفر دارای تحصیلات عالی، رتبه‌ی دوّم جهان در دانش‌آموختگان علوم و مهندسی، انبوه جوانانی که با روحیّه‌ی انقلابی رشد کرده و آماده‌ی تلاش جهادی برای کشورند و جمع چشمگیر جوانانِ محقّق و اندیشمندی که به آفرینش‌های علمی و فرهنگی و صنعتی و... اشتغال دارند، این‌ها ثروت عظیمی برای کشور است که هیچ اندوخته‌ی مادّی نمی‌تواند با آن قابل مقایسه باشد.
آنانی که تحقیقات خود را به پایان رسانده‌اند و به اشتغال در بخشهای مختلف پرداخته‌اند، سرمایه‌ی عظیم کشور هستند و آن‌هایی که اکنون در دوره‌ی کودکی و نوجوانی به سر می‌برند، امانات دست ما هستند که باید به شیوه‌ی صحیح تربیت کنیم و قابلیّت‌های لازم را در آنان به وجود آوریم. نظریّه‌های تربیتی گوناگون در منابع تعلیم و تربیت معرّفی و تبیین شده است که هر یک بدون استثنا از مبانی و ریشه‌ی فلسفی خاص و نوعاً ناسازگار با مبانی فکری اسلامی نشئت گرفته‌اند. دانشمندان مسلمان نیز چه در گذشته و چه معاصر دیدگاه‌های تربیتی بر پایه‌ی اندیشه‌ی اسلامی تدوین و طرح کرده‌اند که بی تردید در سامان‌دهی مطلوب نظام تعلیم و تربیت کشور و طراحی اسناد تحوّلی آموزش و پرورش مؤثّر بوده‌اند.
در این میان آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) که خود از صاحب‌نظران عمیق نگر اسلامی محسوب می‌شوند، در منابع نوشتاری یا گفتاری خود مواضع و دیدگاه‌هایی را در خصوص تربیت و اجزا و عناصر آن طرح کرده‌اند. ملاحظه می‌شد که گاهی نکاتی در دیدگاه‌های تربیتی ایشان هست که در سایر دیدگاه‌ها طرح نشده و مورد تجزیه و تحلیل کافی قرار نگرفته است. به عنوان نمونه تأکید معظّم‌له به تربیت انقلابی و ایجاد روحیّه‌ی شجاعت و استقامت در برابر مصائب و مسائل انقلاب اسلامی ایران از جمله مواردی است که از سوی ایشان طرح شده و به عنوان نیاز تربیتی کشور تبیین و تحقّق آن از مسئولان تربیت مطالبه شده است. فردی که با روحیّه‌ی انقلابی تربیت نشود، عضو مؤثّری در نظام اسلامی نخواهد بود و احتمال دارد با سست عنصری خود زمینه را برای نفوذ دشمن نیز فراهم سازد. به علاوه‌ی سایر ابعاد اندیشه‌ی تربیتی ایشان که در موقعیّت‌های گوناگون طرح کرده‌اند.
امید است کتاب «درآمدی بر نظریّه‌ی تعلیم و تربیت در بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی)» در معرّفی این اندیشه‌ی متعالی مفید باشد و جهت استفاده‌ی نظام تعلیم و تربیت کشور معرّفی شود.
گزیده کتاب درآمدی بر نظریّه‌ی تعلیم و تربیت در بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی)
تعلیم و تربیت در رویکرد فطرت‌گرایی توحیدی که ریشه در اندیشه‌ی اسلامی دارد، با شکوفایی فطرت معنا و مفهوم پیدا می‌کند. حقیقتاً نمی‌توانیم بدون در نظر گرفتن شایستگی‌های درونی انسان و بدون توجّه به سرمایه‌ی الهی به نام فطرت، تربیت را در اندیشه‌ی اسلامی به درستی بفهمیم. در این رویکرد مفهوم تربیت با «رشد» پیوند می‌خورد و هم معنا می‌شود.
تربیت به معنای رشد و نمو و حرکت هر شیء به سمت هدف و غایتی است که آن شیء کمال خود را باز می‌یابد و برای مثال تربیت یک نهال یا یک بوته‌ی گل، به این معنا است که ما این نهال یا این بوته‌ی گل را رشد و نمو بدهیم تا برگ و بار پیدا کند و میوه بدهد و ضمن اینکه خود این نهال یا بوته از لحاظ ظاهری و جسمی و زیبایی باید شکل کامل خودش را پیدا کند، میوه‌اش هم باید میوه‌ی سالم و شیرینی داشته باشد. بنابراین وقتی تربیت را این گونه معنا کنیم وسعت زیادی پیدا می‌کند و مستلزم این می‌شود که ما انسان را چگونه و به چه شکلی رشد و نمو بدهیم تا از هر جهت کامل شود. یعنی انسان دارای سلامت جسمی همراه با عقل و سلامت فکری و پرورش علمی و اخلاقی باشد و یک انسان کامل شود.
