کتاب «مسأله شرّ و راز تفاوتها» نوشتهی محمدصفر جبرئیلی است که در کانون اندیشه جوان منتشر شده است.
بحث شرور از جمله مسائلی است که هر انسانی را به تفکر وامیدارد و پیشینه طرح آن به روزهای نخستین حیات بشری برمیگردد و قرنها افکار فیلسوفان و اندیشمندان را به خود مشغول ساخته است و از همان گذشتههای دور، راهحلها و رهیافتهایی برای حل آن ارائه شده است. هر چند سابقه طرح راهحلهای عقلی- فلسفی به یونان قدیم و افلاطون و ارسطو برمیگردد، اما متفکران و اندیشمندان مسلمان بهر و جامعتر به بررسی این مسأله پرداخته و راهحلهای منطقیتری ارائه کردهاند. این نیز به جهت برخورداری از تفکر عقلانی برگرفته از قرآن کریم و احادیث پیامبر (ص) و اهلبیت (ع) است که با رعایت اعتدال و توجه به زوایای مختلف به طرح مباحث پرداخته میشود. دانشمندان غربی در قرنهای اخیر و بعد از عصر روشنگری، گاه دچار افراط شده و در مواردی رو به الحاد و یا شکاکیت و لاادریگری نهادهاند. هر چند در میان آنان شخصیتهای ارجمندی هستند که پاسخهایی نزدیک به پاسخهای مسلمانان ارائه کردهاند که دادوستد فکری اسلام و مسیحیت، اعتدال و سلامت اندیشه آنان از جمله عوامل این نزدیکی و تقریب است.
نویسنده در کتاب «مسأله شرّ و راز تفاوتها» کوشیده تا ضمن تبیین اشکال شرّ و راهحلهای آن، جایگاه شر را در تقدیر و سرنوشت بیان کند. وی همچنین نکاتی را دربارهی دلایل تحقیق شرور عرضه کرده و علاوه بر آن، طرح دیدگاه اندیشمندان غربی، تفکر قرآنی و احادیث اسلامی را با تفسیر و تبیین اندیشمندان اسلامی فراهم آورده است. در میان اندیشمندان و متفکران اسلامی از آثار علامه شهید مرتضی مطهری، علامه طباطبایی، آیتالله سبحانی و آیتالله جوادیآملی استفاده شده است. از اندیشمندان غربی نیز از آثار فیلسوفان معاصر مانند جان هیک، الوین پلانتینجا و مایکل پترسون؛ بیشترین بهره برده شده است.
مواجهه آدمی با رویه دردآلود و اندوهبار زندگی و رویارویی با مصیبتها و فلاکتهای آن، پرسشهایی را فراروی ذهن جستجوگر او قرار میدهد. پرسشهایی که امروزه- و پس از گذشت هزاران سال- هنوز تازه و جدیداند. پرسشهایی که عمومیت دارند و همه انسانها، خواه مادی و یا الهی با آن مواجهند.
به راستی شر چیست؟ حقیقت آن کدام است؟ آیا حقیقت شر با حقیقت خیر یکی است؟ یا هر کدام سرشتی متفاوت از دیگری دارد؟ اصلاً شر چگونه به وجود آمده است؟ چرا به وجود آمده؟ و چه کسی آن را به وجود آورده است؟
مؤمنان و متألهان علاوه بر پرسشهای فوق، دغدغهای افزونتر نیز دارند و آن این که: آیا وجود شر با اعتقاد به اوصافی چون عدالت و حکمت و قدرت خداوند سازگارند؟ آیا نظام موجود و جهان، بهترین جهان ممکن است و نظام آن بهترین نظام هستی است؟