کتاب کاهش خواسته در دادرسیهای مدنی نوشتهی سید روح اله ترابی و سید عبداله ترابی می باشد و انتشارات قانون یار آن را منتشر کرده است.نویسنده در این کتاب، به بررسی دیدگاههای اساتید حقوق نسبت به ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی پرداخته و به طور عملی نحوه کاهش خواسته در محاکم دادگستری و تحلیل آرای قضایی را شرح میدهد.
جلسه اول دادرسی برای خواهان دارای امتیازاتی است که جلسات دادرسی بعدی فاقد این امتیازات است. استفاده از این امتیازات منوط بر این است که خواهان به حقوق و تکالیف خود در این جلسه آگاهی داشته باشد. در این کتاب کوشش شده، همین تبیین ماهیت و موقعیت اختیارات مذکور در ماده 98، توضیحاتی راجع به مصادیق این دعوی، شرایط اقامه و رسیدگی به آن و تکلیف دادگاه در مواجهه با دعوای اضافی و همچنین کاهش خواسته ارائه شود.
ممکن است در زمان تقدیم دادخواست خواهان به دلایلی نخواسته یا نتوانسته باشد همه خواستههای مورد نظر خود را مطرح نماید. یا بعد از اقامه دعوی اوضاع و احوال باید عارض شده که قبلا وجود نداشته یا اگر وجود داشته مدعی بعد از دادخواست متوجه آن شده است.
در چنین مواردی ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی به خواهان اجازه داده که به جای اقامه دعوای مستقل دیگری در همان پرونده خواستههای جدید را به خواسته اولیه اضافه نماید. برای مثال خریدار بعد از عقد بیع و پرداخت ثمن به فروشنده متوجه میشود که در معامله دچار غبن فاحش شده و بر این اساس بعد از اعلام شفاهی فسخ معامله دادخواستی به خواسته تأیید فسخ تقدیم دادگاه میکند اما قید استرداد ثمن را در دادخواست فراموش مینماید.
یا در دعوی خلع ید بعد از تقدیم دادخواست خواهان متوجه میشود که خوانده در ملک موضوع دعوی مبادرت به احداث بنا هم نموده است. در هر دو مورد مذکور خواهان میتواند استرداد ثمن یا قلع و قمع بنا را نیز به خواسته اولیه خود اضافه نماید. افزایش خواسته میتواند هم به صورت افزایش در مقدار کمی خواسته و هم افزایش تعداد آن باشد. افزایش مقدار کمی خواسته مانند این که خواسته اولیه خواهان مطالبه یک صد هزار تومان وجه استقراضی بوده ولی بعد از اقامه دعوی متوجه میشود که در واقع مبلغ یک میلیون تومان از خوانده طلبکار بوده است.
در این حال میتواند خواسته خود را به مطالبه یک میلیون تومان افزایش دهد. برای شیوه دوم هم میتوان مثال های متعددی ذکر کرده از جمله: خواسته خواهان تخلیه عین مستاجره است بعدا پرداخت اجور معوقه را نیز بدان بیفزاید. یا این که بعدا دادخواست و تأیید و تنفیذ معامله را تقدیم کرده و بعدا الزام به تسلیم و تحویل مورد معامله را هم به آن اضافه مینماید. یا خواسته اولیه خلع ید بوده و سپس مطالبه اجرة المثل ایام تصرف غاصبانه را نیز به آن بیفزاید.