کتاب غم نامه

کتاب غم نامه مقتل نامه‌ای نوشتهٔ جعفربن‌محمدبن‌نماحلی و ترجمهٔ محمدرضا هوری است که توسط انتشارات کتابستان معرفت منتشر شده است.

• معرفی کتاب غم نامه 
• خلاصه کتاب غم نامه
• برشی از متن کتاب غم نامه
• خرید کتاب غم نامه
• دانلود کتاب غم نامه

معرفی کتاب غم نامه

این مقتل توسط جعفر بن ابی ابراهیم، معروف به ابن نما حلی ( م 645)  تألیف شده است و با توجه به شرایط تاریخی و شباهت بسیاری که بین مقتل لهوف سید بن طاووس و مقتل ابن نما وجود دارد این مطلب را می توان بیان کرد سید بن طاووس یا از محضر ابن نمای حلی یا از آثار او استفاده کرده است.
در ترجمه این کتاب سعی شده نثر این اثر به دور از ترجمه تحت اللفظی و به گونه ای داستانی محور تبدیل شود تا شاید متنی روان به دست خواننده برسد، البته مطلبی غیرواقع و غیر مستند در این بین ذکر نشده است.
در ابتدای هر فصل تک بیت یا دوبیتی مناســب با حال آن فصل انتخاب شــده است که علاوه بر حفظ انسجام اصلی اثر، فصول مقتل به گونه ای تقسیم شده که ارتباط معنایی و منطقی وقایع لحاظ شود.

خلاصه کتاب غم نامه

مقتل نویسی نوعی تاریخ نگاری است که به چگونگی قتل یا شهادت شخصیت های مهم می پردازد. مقتل نگاری میان شــیعیان بیشرت برای شرح شهادت امامان معصوم (ع) و شخصیت های برجسته شیعه بوده است؛ اما به جهت رواج مقتل نویســی درباره واقعه کربلا، اســتفاده از این اصطلاح به نقل رویدادهای مربوط به شــهادت امام حسین (ع) و یارانش اختصاص پیدا کرده است. عظمت واقعه عاشورا و مظلومیت سرور و سالار شهیدان و اهل بیتش شیعیان را برآن داشــته تا همیشه بر ذکر مصیبت و زنده نگه داشتن یاد او ممارست ورزند. به همین روی مادحان و شاعران از قریحه خود و محققان و علما از وقت و دقت خود برای ثبت این واقعه و رساندن آن به دســت آیندگان استفاده و بهره جسته اند. یکی از این کتب مقاتل مثیرُألاحزان و منیرُ ســبُل ألاشجان: «برانگیزاننده غم هاو چراغ راه مصیبت ها» است. کتابی در نقل مصائب واقعه عاشــورا که به تناسب، از تاریخ و زندگی امام حسین (ع) نیز ســخن گفته اســت.
اهمیت و وثاقت نگارنده و مقتلش چنان نزد علمای متأخر بالاست که تأثیر و وجود روح کلمات وی در آثار ایشان خصوصاً علمای قرن دهم و یازدهم هجری مشــهود است. مؤلف کتاب چون بعضی از کتب مقاتل، بسیار طولانی و خسته کننده و در مقابل، بعضی دیگر را نیز بسیار مختصر و خالی از نکات و فوائد یافته است، تلاش کرده مقتلی در حد وسط بنویسد و مطالبی را که بیشرت مولفان و نویسندگان بدان بی اعتنا بوده و از آن ها غفلت کرده اند در آن بگنجاند. مؤلف انگیزه خود از این تألیف را چنین بیان کرده که: «چون بعضی کتب مقاتل بســیار طولانی بود و در مقابل بعیض بســیار مختصر، این کتاب را که حد وسطی از کتب دیگر است نوشتم.» وی فقط به بیان روایات تاریخی پرداخته و تحلیلی نسبت از خود ارائه نمی دهد. وی گزارش مقتل را به صورت ذکر یک جریان منسجم آورده و اسناد روایات را به طور کامل ذکر نکرده است. این کتا واقعه عاشورا در سه منزل به صورت داستان وار روایت می کند.

برشی از متن کتاب غم نامه

من ندارم قوت و بس عاجزم       ایــن چنین ره پیش نامد هرگزم
وادی دورســت و راه مشــکلش       مــن می برم در نخســتین منزلش (عطار)
سال 60 ه ق: در طلیعۀ اولین روز ماه شعبان ابی زریق غلام معاویه خود را به مدینۀ النبی رساند و وارد دارالحکومه شــد. دستار از صورتش کنار کشید و مقابل ولید بن عتبۀ بن ابی ســفیان والی مدینه ایستاد. اندوه و خستگی در صورتش خبر از واقعه ای تلخ می داد. پیش رفت و نامه ای مهر و موم شده را با تعظیم تقدیم کرد. ولید نامه را گشود.
 - از یزید بن معاویه به ولید بن عتبۀ والی مدینه! پدرم معاویه در نیمۀ رجب دار فانی را وداع گفت.
صورت ولید درهم شد و آه از نهادش برخاست. سپس چشم به ادامه نامه دوخت.
-تو را دستور می دهم تا بیعت اهالی آن دیار را بستانی خاصه، حسین بن علی. اگر امتناع کرد گردنش را بزن و سر بریده اش را به محضر ما بفرست.
ولید از صراحت و عظمت دســتوری که به اجرای آن فراخوانده شده بود درمانده شد. پیک یزید را مرخص کرد تا نفسی تازه کند و خود را بیابد. سپس غلام خود را از پی مروان بن حکم فرستاد تا چاره ای برای این حکم بیندیشند. مروان شبانه خود را به ولید رســاند. ولید ماجرا را تعریف کرد و مروان چنین رأی و نظر خود را در این باره گفت:
 -حسین بن علی، عبدالله بن زبیر، عبدالله بن مطیع، عبدالله بن عمر و عبدالرحمن بن ابی بکر را احضار کن تا بیعتشان بستانی. اگر اجابتت کردند که فبها، در غیر این صورت گردنشان را بزن. ولید مستأصل سرش را پایین انداخت و با خودش گفت:
 -ای کاش مــادر مرا نزاییده بود. مرا به کاری بزرگ می خوانی و من نمی توانم چنین کنم.

برشی دیگر از متن کتاب

مردم مدینه منتظر نماندند تا بشیر سخنی دیگر بگوید. زن و مرد همگی از خانه‌هایشان بیرون آمدند و شتابان و سراسیمه در حالی که دیدگانشان اشک بار بود و بر سر و سینهٔ خود می‌کوبیدند به سوی محل استقرار اهل بیت روانه شدند. مدینه تا آن روز چنین غم و اندوهی به خود ندیده بود. راه‌ها و کوچه‌ها مملو از کسانی بودند که به سوی اهل بیت حرکت می‌کردند. بشیر به نزدیکی خیمه زین العابدین برگشت. منتظر ماند تا او از خیمه بیرون بیاید. زین العابدین در حالی که با دستمالی اشک چشمانش را پاک می‌کرد به میان مردم آمد. غلامی چهارپایه‌ای حاضر کرد تا روی آن بنشیند.

زین العابدین با اندوهی جانکاه و چهره‌ای مغموم به سختی بر صندلی نشست. مردم به گردش به نوحه و گریه جمع شدند و صدای همهمه و تسلیت گویی مردم به پا خاست. اما او با اشارهٔ دست از آنان خواست تا سکوت کنند و بنشینند تا برایشان سخن بگوید. - سپاس مخصوص پروردگار جهانیان است. صاحب روز جزا! کسی که جهانیان را آفرید. دور است چون ارتفاع آسمان‌ها و چنان نزدیک است که زمزمه‌ها را می‌شنود. او را سپاس می‌گویم برای بزرگی امور و روزگار و مصیبت‌ها.

ای مردم! سپاس خدایی را که ما را به مصیبتی بزرگ مبتلا کرد که ضربه‌ای بزرگ در اسلام بود. اباعبدالله و خاندانش را کشتند، زنان و فرزندانش را به اسیری گرفتند و سر بریده‌اش را بر فراز نیزه‌ها در شهرها چرخاندند. ای مردم! کدامین دل است که در این فاجعهٔ جانکاه نسوزد و کدامین چشم است که از سیلاب اشک ممانعت کند. کدامین زن و مرد است که پس از کشتن وی شادمان گردد؟ همانا آسمان و زمین و دریا و وحوش و جن و انس و فرشتگان مقرب در فراق او گریستند. بر آن کشته اهل آسمان نیز گریستند. کدامین قلب است که در اندوه او دریده نشود.

کدامین گوش است که این ضربه و فاجعه در اسلام را بشنود و صاحبش از خود بیخود نشود. ای مردم! ما همچون اسرای ترک و کابل طرد شدیدم، خوار و خفیف شدیم، در کوچه و بلاد سردرگم شدیم، بدون آنکه جرم و گناه و حتی مکروهی مرتکب شده باشیم. براستی ستمی که بر ما رفته است در امت‌های پیشین بی سابقه است. ای مردم! براستی که اگر پیامبر به جای وصیت به پیروی و محبت به ما اهل بیت به قتال و جنگ و دشمنی دستور می‌داد، باز هم این چنین با ما رفتار نمی‌شد که این جماعت در آن زیاده روی کردند.

خرید کتاب غم نامه

نسخه چاپی کتاب غم نامه را می توانید از طریق سایت و یا نرم افزار فراکتاب خریداری کنید.

نویسنده کتاب غم نامه

نجم الدین، جعفر بن محمد بن جعفر بن هبۀ الله بن نما حلی در سال 567 هجری در شهر حله، از شهرهای عراق که در کنار رود فرات واقع شده، به دنیا آمد. از جمله شاگردان وی می توان به علامه حلی، که آوازه اش تمام دنیا را گرفته و آثار گران بهایش در تمام ممالک اسلامی یافت می شود و علی بن حسین بن حامد اشاره کرد.
از آن عامل بزرگ که نزدیک به 80 سال در مرکز علم و دانش می زیسته تنها سه اثر به دست ما رسیده که عبارتند از:
1) مثیر األحزان (کتاب حاضر) 2) أخذ الثار فی أحــوال المختار ۳) ذوب النضار فــی رشح أخذ الثار، معروف به شرح الثار. این کتــاب در پایان جلد 46 بحار ألانوار از صفحه ۳45 به بعد به طور کامل آمده است.

دانلود کتاب غم نامه

نسخه الکترونیک کتاب غم نامه را می توانید از طریق نرم افزار فراکتاب دانلود کرده و سپس آن را در کتابخوان فراکتاب مورد مطالعه قرار دهید.

مشخصات کتاب غم نامه در جدول زیر آورده شده است: