کتاب کیمیای وصل

معرفی کتاب کیمیای وصل

کتاب کیمیای وصل نوشته جعفر صالحان است که توسط انتشارات تراث منتشر شده است. مسلمیه و روز عرفه که می آیند کم کم صدای رسیدن محرم به گوش می رسد. خادمان هیئات که از خیلی قبلتر دنبال جفت و جور کردن کارها بوده اند بیشتر تلاش می کنند تا همه چیز را آماده برگزاری مجلس عزای اباعبدالله (ع) کنند. 

و البته خیلی ها هم که شاید مسئولیتی جز گریه بر مصیبت آقا و مولایشان نداشته باشند - و چه مسئولیت بزرگی است و چه توفیق بی نهایتی - کم کم به فکر استفاده هر چه بهتر از این فرصت می افتند. چله گرفتن و زیارت عاشورا خواندن یکی از کارهایی است که خیلی ها با آمدن ماه محرم مقید به انجام آن هستند و تا اربعین حسینی ادامه می دهند. خواندن «کیمیای وصل» برای این دسته از افراد و حتی آن ها که هر از گاهی خود را به نمی از دریای زیارت عاشورا می رساند مفید و ضروری است.

نسخه ای که به آن اشاره شد و کتاب بر اساس آن سامان پیدا کرده است، یک نسخه از متن زیارت عاشورا است که حضرت آیت الله قاضی بر اساس آن زیارت عاشورا را قرائت می کرده است و این نسخه توسط سلسله شاگردان ایشان یعنی آیت الله طباطبایی، آیت الله پهلوانی و آیت الله جعفری تهرانی به مولف کتاب رسیده است. مولف در انتهای جلد دوم و جایی که به این نسخه می پردازد آورده است: «از آنجا که نسخه هایی از زیارت عاشورا منسوب به حضرت آیت الله حاج سید علی آقا قاضی در سایت ها و نیز در بعضی کتاب ها منتشر شده که با نسخه هر دو استاد بزرگوارم مرحوم آیت الله پهلوانی و مرحوم آیت الله جعفری تهرانی متفاوت بوده، بر آن شدم تا نسخه تصحیح شده آن را که حضرت آیت الله حاج آقا سید عبدالله جعفری تهرانی در اختیار این حقیر محض قرار دادند منتشر کنم».

این نسخه تفاوت های کوچکی با نسخه منتشره در مفاتیح الجنان دارد و البته توضیحاتی از جمله آنکه در غیر روز عاشورا هنگام قرائت، بجای «هذا یومٌ» در فراز «ان هذا یومٌ تبرکت...» گفته شود: «یومَ قتلِ الحسینِ یومٌ». این نسخه در انتهای کتاب چاپ شده و توضیحاتی بیشتری درباره سندیت نسخه و موضوعات مرتبط با آن نیز آمده است.

همچنین پیش از این بخش، طریقه ختم زیارت عاشورا به شیوه ای که حضرت آیت الله قاضی خود به آن مقید بودند و به آن توصیه می نمودند نیز آورده شده است. مثل اینکه در روز عاشورا چگونه زیارت قرائت شود و در غیر این روز چگونه و نقل قولی از مرحوم آیت الله بهجت درباره نحوه قرائت زیارت عاشورا توسط کسانی که توان قرائت صد لعن و صد سلام آن را ندارند. اما کتاب دو جلدی «کیمیای وصل» که مجموعاً بیش از ۸۰۰ صفحه دارد تنها همین دو نکته –البته ارزشمند و مغتنم- را در خود جای نداده است. این کتاب دریچه ای است برای فهم بیشتر زیارت عاشورا و انس بیشتر با آن و بهره مندی بیشتر از آن.

۶۰ صفحه ابتدایی کتاب به بیان نکاتی درباره زیارت عاشورا اختصاص دارد. نکاتی مثل «معنای زیارت»، «نمونه ای از آثار دنیوی زیارت عاشورا»، «توصیه برزخی علامه امینی» و «توصیه به قرائت هر روزه زیارت عاشورا» که کمک می کنند با فهم بیشتر نسبت به جایگاه رفیع این زیارت نورانی به دامن آن چنگ بزنیم. از اینجا به بعد و در قالب بیش از ۷۰۰ صفحه مولف به شرح نکات اخلاقی، عرفانی و اعتقادی هر فراز از این زیارت قدسی پرداخته است. مولف در هر بخش ابتدا فراز مربوطه را آورده و سپس به شرح آن اقدام کرده است. برای مثال در همان فراز ابتدایی «السلام علیک یا اباعبدلله» مطالبی چون «آسانترین ابزار تکریم»، «رقص جان»، «جامع ترین ادب و دعا»، «توصیه ای راهگشا از فقیه عارف» و... ذکر شده است.

مولف به همین طریق زیارت عاشورا را به فرازهایی که پیوند بیشتری با یکدیگر دارند تقسیم کرده و به شرح هر کدام پرداخته است. در لابلای مطالب و به فراخور موضوع و نیاز مخاطب، مولف به ارائه حکمت ها و توصیه های کاربردی و عملی پرداخته است که مطالعه آن ها چراغ راهی پیش روی خواننده قرار می دهد تا با اتمام این کتاب علاوه بر افزایش دانش و فهم، دستوراتی عملی هم برای اجرا و سیر و سلوک داشته باشد. مطالبی چون «سیره و توصیه مرحوم آیت الله قاضی در عزای حضرت حسین (ع)» از این دسته اند.

در واقع باید گفت که کتاب کیمیای وصل همچون آثار پیشین مولف فقط جنبه تئوری و نظری نداشته و به نوعی راهنمای عملی سیر و سلوک نیز هست. مولف گرانقدر پیش از این در «سلوک با همسر» که کتابی برای ارتقای معنوی و اخلاقی خانواده ها و اصلاح رابطه زوجین است، یا در «بالاترین نذر» که طریقه ختم حدیث شریف کساء است و یا در «باده گلگون» که چهارصد و چهل کلمه در سیر و سلوک الی الله از مرحوم آیت الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی است نیز این رویه را پیش گرفته بود.