کتاب روان شناسی نوجوانی pdf

معرفی کتاب روان شناسی نوجوانی

رحمان بابازاده در کتاب روان شناسی نوجوانی، به مباحثی چون ویژگی های رفتاری و روانی دوره ی نوجوانی، مهارت برنامه ریزی تحصیلی، گام های سالم ارتباطی با فرزند نوجوان و... می پردازد.

امروزه به تبع تغییر و تحولات گسترده در عرصه های اجتماعی و تأثیرپذیری جوامع از فرهنگ های بیگانه و نیز تهاجم گسترده ی برخی فرهنگ ها به ارزش ها و هنجارهای ملی و سنتی، کارکرد خانواده دچار تغییرات بسیاری شده است. اما به رغم این تحولات، باز هم خانواده توانسته است به طور شایسته نقش خود را در تعلیم و تربیت، انتقال افکار و ارزش ها، تأمین نیازهای مادی و معنوی و انتقال مفاهیم عمیق اخلاقی و اجتماعی ایفا کند.

اگر خانواده به دلایلی همچون فقر، بی سوادی، ناآگاهی اجتماعی و اقتصادی، و نداشتن تکیه گاه برای تأمین نیازهای مادی و معنوی، قادر به انجام دادن کارکردهای خود نباشد، به ناچار اعضای آن برای تأمین نیازهای خود به عواملی خارج از خانواده روی می آورند و درنتیجه، دچار مشکلات رفتاری، ارزشی، اخلاقی و هنجاری می شوند.

از دیدگاه روان شناسی، خانواده یکی از نهادهای زیربنایی بنیاد و از ساختارهای اصلی جامعه به شمار می آید که همگام با دیگر ساختارهای جامعه در راه رشد و تعالی شخصیت انسان گام برمی دارد. این نهاد مقدس طی قرون متمادی و به خصوص در چند قرن اخیر، شکل های متفاوتی تجربه کرده و در فرهنگ های گوناگون قالب های متفاوتی به خود گرفته است. با وجود این، خانواده در شکل های مختلف آن همواره کارکردهای مهمی داشته است.

مطالعه ی کارکردهای خانواده از دیرباز مورد توجه علم روان شناسی قرار گرفته است، به گونه ای که یکی از بخش های مهم روان شناسی خانواده درمانی است که به معضلات و ناتوانی خانواده در انجام دادن وظایف و کارکردهای ناقص و شیوه های درمان آن ها می پردازد. در کنار دیدگاه روان شناسی در زمینه ی کارکرد خانواده، اسلام هم با پیشینه ای بیش از هزار و چهارصد سال، بر تشکیل خانواده تأکید کرده است، تا جایی که نزد خداوند هیچ بنایی را محبوب تر از خانواده نمی داند.

یکی از نیازهای اساسی اعضای خانواده، نیازهای عاطفی و هیجانی آن هاست که عبارت اند از: دوست داشتن، مورد محبت قرار گرفتن، عشق ورزیدن به دیگران، مورد حمایت قرار گرفتن از سوی اعضای خانواده، شاد شدن به واسطه ی اعضای خانواده و شاد کردن آ ن ها و مانند این ها. بعضی از نیازهای عاطفی می تواند توسط افراد خارج از خانواده برآورده شود؛ مانند دوران طبیعی رشد و مقطع نوجوانی که گرایش نوجوان به همسالان زیاد است و از این رو، می تواند از طریق دوستان و همسالان بعضی از نیازهای عاطفی خود را ارضا کند. اما محیطی که به شکل آرمانی می تواند نیازهای هیجانی و عاطفی اعضای خود را ارضا کند خانواده است.

خانواده مهم ترین و مؤثرترین نهادی است که در این زمینه نقش آفرین است. فضای ارتباطی اعضای خانواده با نوجوان و به ویژه پدر و مادر یکی از نقش آفرین ترین عوامل است. نوجوان در فضای ارتباطی با دیگران به خصوص والدین می تواند بر بحران های خود فایق آید. نحوه ی پذیرش نوجوان و برقراری رابطه ی مؤثر، خویشتن دارانه و مثبت نیاز به شناخت ویژگی های روان شناختی و جسمی نوجوانان دارد. همچنین آشنایی با مهارت های مربوط به برقراری و تنظیم رابطه کمک می کند تا والدین از دانش خود در خصوص دوره ی بلوغ و نوجوانی به نحو کارآمدتری در راهنمایی فرزندان خود استفاده کنند.

بنابراین، سلامت و سعادت جامعه به سلامت و پویایی نظام خانواده وابسته است و سلامت و تعادل و تعالی نظام خانواده نیز به کیفیت روابط بین زن و شوهر و والدین و فرزندان بستگی دارد.

گزیده کتاب روان شناسی نوجوانی 

پس از پایان یافتن دوره ی کودکی، فرد وارد مرحله ای می شود که شرایط آن با شرایط دوره ی قبلی بسیار متفاوت است. این دوره به دوره ی نوجوانی معروف است. دوره ی نوجوانی از بحرانی ترین، حساس ترین و پرتلاطم ترین دوران زندگی هر فرد به شمار می رود. نوجوان در این دوره شرایط و توقعات تازه ای دارد که نمی توان آن را با دوره ی قبلی اش یکی دانست. مدت دوره ی نوجوانی در جوامع گوناگون متغیر و از جامعه ای به جامعه ی دیگر در نوسان است و مرز مشخص و ثابتی ندارد. با در نظر گرفتن اینکه رشد و تحول جریانی دایمی است، شرایط زیستی روانی گذشته ی فرد با وضعیت فعلی او به طور کامل ارتباط دارد. بنابراین، باید سعی کنید تا در بهره وری از رشد فرد، حداکثر کوشش را برای شناخت تمامی خصایص و ویژگی های دوره ی نوجوانی به کار گیرید.

موضوع نوجوانی و بلوغ در روند رشد انسان اهمیت ویژه ای دارد و انتظارات افراد از یکدیگر در تعاملات بین خود را آشکار و مشخص می کند. این مرحله از زندگی هر فرد، نه دوره ی کودکی است با تمام ویژگی هایش و نه دوره ی بزرگسالی است با خصوصیات ویژه ی خود که هر فرد از آن بینشی از قبل دارد. بلکه نوجوانی دوره ای حد فاصل میان کودکی و بزرگسالی است، همراه با تحولات عمیقی که در جسم و روان هر فرد ایجاد می شود. حدود و طول مدت نوجوانی مشخص نیست. به طور تقریبی، از یازده سالگی آغاز می شود و تا حدود نوزده سالگی ادامه می یابد.

در این دوره تغییرات مهمی از لحاظ جسمی و روانی پدید می آید که نقش بسیار سازنده و تأثیرگذاری در تمام ابعاد وجودی انسان بر جا می گذارد در این مرحله از زندگی هر فرد گرایش به سمت گروه همسالان از لحاظ اجتماعی شدن نمود می یابد. در این مرحله از زندگی، نوجوان نیاز به استقلال عاطفی، اقتصادی، تأمین شخصیت مستقل و از همه مهم تر نیاز به تعلق داشتن به گروه خاصی تحت عنوان گروه همسالان و پذیرش از سوی آن ها دارد.