کتاب ارزش های زیست محیطی

معرفی کتاب ارزش های زیست محیطی

در مقدمۀ کتاب ارزش های زیست محیطی، نوشته است: «این کتاب دربارۀ محیط زیست و ارزش هاست.» در کتاب ارزش های زیست محیطی، مفهوم محیط زیست را به چالش کشیده است و آن را از جنبه های مختلف (رفاه، عدالت، اخلاقیات و...) ارزیابی کرده است. کتاب ارزش های زیست محیطی، در سه بخش کلی، «ره یافت های مطلوبیت گرا به تصمیم گیری محیطی»، «یک اخلاق محیطی جدید؟» و «روایت های طبیعت» نوشته شده است.

محیط زیست به تنهایی نمی تواند وجود داشته باشد و هیچ چیز در دنیا مانند محیط زیست نیست. مفهوم محیط زیست همواره بسیار مبهم است و این موضوع، به دلیل پیچیدگی های آن است. وقتی می گوییم «محیط زیست»، ممکن است پرسیده شود که محیط زیستِ چه کسانی؟ کلمۀ محیط زیست، در واقع کوتاه ترین و بهترین راه برای اشاره به تنوعی از مکان ها، فرایندها و اشیایی است که به خاطر مزایا یا معایبشان برای جوامع خاصی اهمیت دارند؛ مانند جنگل ها، شهرها، دریاها، آب وهوا، خانه ها، تالاب ها، سواحل، کوه ها، توده های جمعیتی، زمین ها، جاده ها.

جان انیل، نویسندۀ کتاب ارزش های زیست محیطی، استاد فلسفۀ دانشگاه لانکاستر انگلیس است که تا کنون چهار کتاب با موضوع های محیط زیست، سیاست و فرهنگ نوشته است.

گزیده کتاب ارزش های زیست محیطی

یکی از ویژگی‌های برقراری ارتباط خوب با محیط‌زیست و اخلاقیات محیطی این است که ببینیم بین غنای واژگان هنجاری و قانونی که ارزیابی‌های ما از محیط‌زیستی که با آن زندگی می‌کنیم را بیان می‌کنند، با واژگان ساده‌ای که فیلسوفان محیطی در تئوری‌های خود از آن استفاده می‌کنند تقابل و تضاد وجود دارد. همان‌گونه که در فصل پنج بیان کردیم، ما در ارزیابی‌های خود از طبیعت غیرانسانی واژگان هنجاری بسیاری به‌کار می‌بریم. برای نمونه می‌توانیم درباره خسارت‌های ناشی از ظلم به افراد، وحشی‌گری یک فرد سرکش در تخریب زیبایی حیات وحش و مکان‌های طبیعی غنی، غرور و گستاخی در اینکه جهان فقط می‌تواند جایگاه انسان‌ها باشد و فقدان حس فروتنی در این دنیای طبیعی ـ که قبل از ما وجود داشته و بعد از ما هم ادامه خواهد داشت ـ صحبت کنیم. 

ما از دایره‌ای از واژگان غنی برای صحبت درباره صورت‌ها، صداها، بافت‌ها و تار و پود دنیای طبیعی استفاده می‌کنیم که بیان‌کننده ویژگی‌های مناظر و حالت‌های طبیعت است. از علوم بیولوژیکی و اکولوژیکی مفاهیمی برمی‌آید که اهمیت هنجاری دارند؛ مانند تنوع زیستی، گونه‌ها، غنا، بی‌عیبی و تمامیت و تردی و زودشکنی. آیا تمام این واژگان غنی با این ادعا که در قلب بسیاری از اخلاقیات معاصر قرار دارد و می‌گوید «طبیعت ارزش ذاتی دارد» باید هم‌سو باشند؟ رجوع به ارزش ذاتی آن‌جایی معتبر است که دلایل قانع‌کننده و ادعاهای معتبری درباره اینکه اشیای طبیعی جزئی از شگفتی‌های طبیعتند و دارای ارزش ذاتی‌اند ارائه کند.