کتاب علم نافع در قرآن و احادیث نوشته ی حسین مطیع می باشد و توسط انتشارات سروش نیز منتشر و روانه ی بازار کتاب شده است.
دغدغه دستیابی به دانش، از آغازین روز حیات بشر با او بوده است؛ اما از این کنجکاوی فطری مهم تر، جهت دادن به آن در راستای علمی است که برای او مفید و کارآمد باشد. از زمان سقراط، حکیم یونتن باستان که می گفت تنها دانستنی های فراوان آرامش بخش نیست، تنها دانستنی هایی که به کار می آیند، آرامش بخش اند، تازمان های دگر، فیلسوف اگزیستانیالیست قرن بیستم که می گفت کنجکاوها به همه جا سر می زنند و لذا آرامش خود را از دست می دهند، همه به دنبال بیان یک حقیقت هستند...
اما سؤال اصلی این است که کدام دانش؟ چرا و چگونه می توان علم نافع و مفید را از بقیه تشخیص داد و هم و غم خود را مصرف و مصروف آن نمود و از علوم غیر نافع پرهیز کرد؟ از طرف دیگر، وقتی به سراغ آموزه های گزاره های دینی می رویم، می بینیم که در اکثر ادیان چنین گزینشی توصیه شده است و دین مبین اسلام که بیش از بقیه به اهمیت دانش و دانش اندوزی تأکید دارد، در این زمینه نظریه های منحصر به فردی ارائه کرده است که متأسفانه تاکنون تجزیه و تحلیل لازم بر روی آن ها صورت نگرفته است. هر چند درباره اهمیت علم و عالم و متعلم و.... بسیار گفته اند و نوشته اند، اما درباره علم نافع و ملاک ها و مصادیق آن حتی یک مقاله پژوهشی هم وجود ندارد تا چه رسد به کتابی جامع!
آنچه در مقابل شماست تلاشی هر چند اندک برای پاسخ دادن به این پرسش های مهم است که امروزه با توجه به جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم که ضرورت ایران اسلامی ماست، شکوفایی دوباره ای یافته است و پاسخ های جدیدی مطالبه می کند.
این تحقیق که کاربردی بوده و با روش «کتابخانه ای» به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پرداخته و از نوع «تبیینی» است، مشتمل بر چهارده فصل است: در فصل اول به تعاریف علم و دانش و تعریف و مختار نویسنده از آن پرداخته شده است. فصل دوم به جایگاه و عظمت علم از دیدگاه اسلام اختصاص یافته و در فصل سوم انواع طبقه بندی علوم و طبقه بندی منتخب این پژوهش آمده است. فصل چهارم مروری بر احادیث ائمه اطهار(ع) درباره علم نافع است و در فصل پنجم مراد و منظور نویسنده از نافع بودن توضیح داده شده است. فصل مهم بعدی درباره ملاک های مختلف نافع بودن و مداقه در انتخاب ملاک جامع از دیدگاه دین است. در ادامه با علم غیر نافع و سپسر با علم ضار و مصادیق آن ها بیشتر آشنا می شویم. فصل نهم به معرفی برخی از مصادیق دانش نافع با زبان امروزی اختصاص یافته است. نویسنده در فصل دهم نتایج و تأثیرات این گونه دانش در زندگی بشر را بررسی می کند و فصل بعدی اشاره ای به راه های کسب علم انفع دارد. فصل مهم دوازدهم درباره نقش و جایگاه علم نافع در نهضت تولید علم و جنبش نرم افزاری به تحقیق می پردازد. فصل سیزدهم عهده دار پاسخ به چند شبهه پیرامون موضوع مورد بحث است و بالاخره در فصل آخر جمع بندی و نتیجه گیری از مطالب پیشین ارائه شده است.
عاوین کتاب علم نافع از قرار زیر است:
فصل اول: تعریف علم؛ حقیقت علم، ویژگی های جوهر علم
فصل دوم: جایگاه علم در اندیشه اسلامی
فصل سوم: انواع طبقه بندی علوم
فصل چهارم: احادیث اهل بیت(ع) درباره علم نافع
فصل پنجم: تعریف نافع بودن
فصل ششم: ملاک های نافع بودن
فصل هفتم: علم غیرنافع چیست؟
فصل هشتم: علم ضار چیست؟
فصل نهم: معرفی برخی از مصادیق علم نافع
فصل دهم: نتایج و تأثیرات علم نافع
فصل یازدهم: راه های کسب علم نافع
فصل دوازدهم: رابطه علم نافع با جنبش نرم افزاری و نهضت تولیدعلم
فصل سیزدهم: بررسی چند پرسش
فصل چهاردهم: نتیجه گیری
و دیگری چنین مینویسد: «آنچه در اسلام به عنوان علم مفید مطرح شده و مورد تأکید است، علمی است که در زندگی کاربرد داشته باشد؛ زیرا علم بدون کاربرد هیچ ارزشی ندارد. این همان علمی است که در لسان روایات به آن علم نافع گفته می شود. علم نافع، علمی است که منجر به تغییر رفتار بشود که شامل رفتار ذهنی یا رفتار گرایشی و احساسی و یا رفتار عملی است و اگر موجب تغییر رفتار نشود، نافع نیست. در روایت داریم که مردم دور شخصی جمع شده بودند. رسول اکرم - صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند که این کیست؟ مردم عرض کردند که علامه است و اعلم مردم به انساب عرب و اشعار عرب و وقایع زمان جاهلیت می باشد؛ حضرت فرمودند: ذلک علم لا یضر من جهله ولا ینفع من علمه. این علمی است که دانستن آن سودی ندارد و ندانستن آن هم ضرری نمی رساند. آنچه که خیلی برای ما مفید و لازم است علم نافع می باشد. علم نافع یعنی علمی که منشأ اثر بشود.»
حضرت امام خمینی (ره) در این باره می نویسند: «پس علمای مفاهیم و اصطلاحات و دانشمندان عبارات و کتب، گمان نکنند که اهل علم به خدا و ملائکه و روز قیامت هستند! اگر علوم آن ها نشانه و علامت است، چرا در قلوب آن ها تأثیر نورانی نگذاشته و بر ظلمات قلوب و مفاسد اخلاق و اعمال آن ها نیز افزوده است؟ قرآن کریم میزانی برای شناختن علما بیان فرموده است؛ آنجا که می فرماید: «انما یخشی الله من عباده العلماء.» هرکس دارای خوف و خشیت از حق تعالی نباشد، از زمره علما خارج است.
نسخه الکترونیک کتاب علم نافع را می توانید از طریق نرم افزار فراکتاب دانلود کرده و سپس آن را در کتابخوان فراکتاب مورد مطالعه قرار دهید.
مشخصات کتاب علم نافع در جدول زیر آورده شده است:
مشخصات | |
ناشر: | سروش |
نویسنده: | حسین مطیع |
تعداد صفحه: | 148 |
موضوع: | عرفان، معنویت و حکمت، قرآن شناسی، دین پژوهی |
قالب: | الکترونیک |