طبیعت، خلاقیت و منظر طبیعی

معرفی کتاب طبیعت، خلاقیت و منظر طبیعی

ﺧﻠﻖ ﯾﮏ اﺛﺮ ﻫﻨﺮی در ﮔﺮو و ﻗﯿﺪ و ﺑﻨﺪ ﻣﺎده ﻧﯿﺴﺖ و ﺗﻨﻬﺎ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ اﺑﺰاری ﺳﺎده ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻔﻬﻮم ﻣﯽﮔﺮدد. ﺗﺠﺎرب «ﻟﻨﺪ آرت» ﺟﻨﺒﺸﯽ وﯾﮋه در ﺗﺎرﯾﺦ ﻫﻨﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻫﻨﺮ زﻣﯿﻦآراﯾﯽ1 ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ در اواﺧﺮ 1960 در اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﯾﮑﺎ آﻏﺎز ﺷﺪ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻦﮐﻪ ﻫﻨﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻖ ﻣﯽ ﺷﻮد و درک ﻣﯽﮔﺮدد. ﻟﻨﺪآرت ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻃﺒﯿﻌﯽ دارد. ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ «واﻟﺘﺮ دﻣﺎرﯾﺎ ، ﻣﺎﯾﮑﻞ ﻫﺎﯾﺰر، ﻧﺎﻧﺴﯽ ﻫﻮﻟﺖ، راﺑﺮت ﻣﻮرﯾﺲ، راﺑﺮت اﺳﻤﯿﺘﺴﻮن» از ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﺎن اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽروﻧﺪ. ﻟﻨﺪآرت اراﺋﻪ ای ﺟﺎﻣﻊ از ﮐﺎر اﯾﻦ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﺑﺰرگ و ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎﯾﯽ ﮔﺮانﺑﻬﺎ از اﯾﻦ ﺷﮑﻞ از ﻫﻨﺮ ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ اﺳﺖ. ﻣﻌﺎدل اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﺧﻮد زﻣﯿﻦ اﺳﺖ. زﻣﯿﻨﯽ ﮐﻪ دﺳﺖﮐﺎری ﻣﯽﺷﻮد، ﺷﺨﻢ زده ﻣﯽﺷﻮد، ﮐﻨﺪه ﻣﯽﺷﻮد، ﺷﻤﻊ زده ﻣﯽﺷﻮد، ﺗﺮاز ﻣﯽﺷﻮد، ﻫﻤﻮار ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺮﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد اﯾﻦ ﭘﺮوژهﻫﺎ زﻣﯿﻦ را ﺑﺎ ﺣﺲ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﯽآﻣﯿﺰﻧﺪ. در واﻗﻊ ﺗﻼﺷﯽ در ﺟﻬﺖ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ زﻣﯿﻦ و آﻏﺎز ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﻨﺮ زﻣﯿﻦ ﺟﻨﺒﻪای از ﮔﺮاﯾﺸﯽ ﮐﻠﯽ در ﻣﯿﺎن ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﺟﻮان اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ آن از ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺷﯿﺎی ﻫﻨﺮی ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺧﻠﻖ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﻫﻨﺮی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓﻀﺎی ﻣﺎدی دﺳﺖ ﺑﮑﺸﻨﺪ. ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮای ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻗﻄﻌﻪ از زﻣﯿﻦ ﮐﻪ اﺛﺮ ﺧﻮد را در آن ﺑﻮﺟﻮد آورده ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﺪ، ﻧﻪ اﯾﻦﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎً آن اﺛﺮ ﻣﮑﺎن وﯾﮋه را ﺛﺒﺖ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ ﺑﻔﺮوﺷﺪ. ﺑﯽﺷﮏ اﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﮔﺮاﯾﺸﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺷﻮد؛ ﺳﺮاﻧﺠﺎم، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر دﻧﯿﺎی ﻫﻨﺮ را دﮔﺮﮔﻮن ﮐﻨﺪ. در ﮐﺘﺎب طبیعت، خلاقیت و منظر طبیعی  در ﻓﺼﻞ اول ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻫﻨﺮ و ﻃﺒﯿﻌﺖ در ﻫﻨﺮ و ﺧﻼﻗﯿﺖ در ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد. ﻓﺼﻞ دوم ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻫﻨﺮ و ﺧﻼﻗﯿﺖ در ﻃﺒﯿﻌﺖ اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﻧﯿﺰ ﻣﻔﻬﻮم «اﻟﻬﺎم از ﻃﺒﯿﻌﺖ» در «ﻟﻨﺪ آرت» ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﻫﻨﺮ زﻣﯿﻦآراﯾﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

گزیده کتاب طبیعت، خلاقیت و منظر طبیعی

«آﻓﺮﯾﻨﺸﮕﺮی ﻫُﻨﺮی» ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻮﻟﺪ، ﯾﺎ «ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫُﻨﺮی» و ﯾﺎ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻫُﻨﺮ، از دﯾﺮﺑﺎز ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﻋﻼﻗﻪ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ و آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ، از ﻣﻔﻬﻮم «آﻓﺮﯾﻨﺸﮕﺮی»، ﺗﻌﺎﺑﯿﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ در «ﺳﯿﺮ ﺣﮑﻤﺖ ﻫُﻨﺮ» اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. دﻻﯾﻞ ﺗﺸﺘّﺖ ﺗﻌﺎﺑﯿﺮ ﻧﯿﺰ در ﻋﯿﻦ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ: 
 اﻟﻒ- «ﺟﻬﺎن‌بینی ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻫﺮ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪ» و  
ب- «اﮐﺘﺴﺎﺑﺎتِ ﺗﺤﺼﻠﯽ و ﺗﺄﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮی از ﻣﺤﯿﻂ و اﺟﺘﻤﺎع»؛ ﺑﻪﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ «ﻣﺘﻔﮑّﺮان» ﻫﻤﻮاره ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﺟﺘﻤﺎع و ﺑﺮ اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده‌اﻧﺪ.
«ﻫﺎﺷﻢ ﻫﺎﺷﻢ ﻧﮋاد» ﻧﯿﺰ در ﻣﻘﻮﻟﻪ «ﺗﻌﺮﯾﻒ و اﺣﺮاز ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻌﻤﺎری و آﻓﺮﯾﻨﺸﮕﺮی (ﺧﻠّﺎﻗﯿﺖ)» در ﻣﻘﺎﻟﻪ «ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻃﺮح»ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﺪ: «آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺸﻒ ﻓﻀﺎی ﻣﻄﻠﻮب در ﻣﻌﻤﺎری ﻣﻄﺮح ﻣﯽﮔﺮدد، اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﺎر ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫُﻨﺮﻣﻨﺪی ﺧﻮد در زﻣﯿﻨﻪ ﺧﻠّﺎﻗﯿﺖ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎی ﻋﻤﻠﮑﺮدی ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻣﺮدﻣﯽ آن پاسخگو باشند.

«داراب دﯾﺒﺎ» در ﻣﻘﺎﻟﻪ «اِﻟﻬﺎم و ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑُﻨﯿﺎدی ﻣﻌﻤﺎری اﯾﺮان» در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ 
«آﻓﺮﯾﻨﺸﮕﺮی ﻫُﻨﺮی» و ﺿﺮورت آن ﻣﯽآورد: «ﻫُﻨﺮ واﻻ ﺑﺎ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﺳﺮوﮐﺎر ﻧﺪارد و اَﺛﺮی ﮐﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ، ﻧُﻮآوری، اﺣﺴﺎس ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﺧﻠّﺎﻗﯿﺖ زﻣﺎن ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺪونﺷﮏ ﻓﺎﻗﺪ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻫﯿﭻوﺟﻪ راهﮔﺸﺎ ﻧﯿﺴﺖ.»