کتاب پیشه وران و زندگی صنفی آنان در عهد صفوی نوشتۀ مهدی کیوانی و ترجمۀ یزدان فرخی است که توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است. این کتاب، دربارۀ بررسی ساختار اجتماعی، اقتصادی و نقش پیشهوران در دوران صفویه و تأثیر زندگی صنفی بر تحولات اقتصادی ایران در این دوره است. اثر حاضر، یکی از پژوهشهای ارزشمند در حوزۀ تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران است که به تحلیل جامع ساختار صنفی و فعالیتهای پیشهوران در دوران صفویه میپردازد. نویسندگان تلاش کردهاند با استفاده از منابع تاریخی، اسناد و شواهد موجود، زندگی پیشهوران، سازماندهی اصناف، نقش آنها در اقتصاد محلی و ملی، و تأثیرات سیاسی و اجتماعی این گروه بر جامعه صفوی را بررسی کنند.
پیشهوران، که شامل گروههای متنوعی از صنعتگران، بازرگانان و کارگران بودند، نقش مهمی در پویایی اقتصادی ایران عهد صفوی داشتند. این کتاب، با تمرکز بر سازماندهی صنفی، مقررات حرفهای، مناسبات اقتصادی و تعاملات پیشهوران با نهادهای حکومتی، تصویری روشن از چگونگی فعالیت این گروه ارائه میدهد.
علاوه بر تحلیلهای اقتصادی، کتاب به جنبههای اجتماعی زندگی پیشهوران نیز پرداخته و تلاش کرده تا ارتباطات خانوادگی، سبک زندگی، و باورهای مذهبی و فرهنگی این گروه را نشان دهد. این اثر نه تنها به پژوهشگران تاریخ، بلکه به علاقهمندان به شناخت تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران کمک میکند.
شاهان صفوی بیشتر ممالک ایرانی را مجدداً یکپارچه ساخته و از عهد شاهعباس اول، امنیت داخلی، به عنوان پیششرط شکوفایی شهرها برقرار شد؛ اما در حقیقا حکومت صفوی در پی به دست آوردن اقتدار و مرکزیت بخشیدن به قدرت خود بودند و از این رو فرصت توسعه مؤثر هرگونه نهادهای محلی خودجوش که برای پویایی پایدار تودههای شهرهای بزرگ ضروری بود، را به جامعه نمیدادند.
در واقع در نظام مطلقۀ شکل گرفتۀ حکومت ایران سدههای 10 – 11ق./ 16 – 17م. و سپس در اوایل سدۀ 13ق./19م.، فکر وجود سازمان سیاسی یا اقتصادی مستقل از دربار، غیر قابل تصور بود.