کتاب طراحی کارخانه و فضاهای صنعتی نوشته محمود گلابچی،مریم نوفرستی و لیلا نوفرستی می باشد.این کتاب را انتشارات دانشگاه معماری و هنر پارس منتشر کرده است.بخش بزرگی از جامعه در بخش های صنعتی کار می‌کنند و ساعات طولانی را در فضاهایی که کیفیت ندارند و خشک و بی روح هستند سپری می‌کنند.

اکثر فضاهای صنعتی برای پاسخگویی به نیازهای عملکردی و تاسیساتی شکل گرفته‌اند و به فرم و کیفیت فضاها و معماری پایدار توجه نشده است، درحالیکه عدم توجه به این عوامل در بهره‌وری مجموعه، روحیه کارکنان و مصرف انرژی تاثیرگذار است.

این کتاب حاصل مطالعه و بررسی عوامل تاثیرگذار در طراحی کارخانجات و فضاهای صنعتی شامل: مبانی نظری، اصول معماری پایدار(استفاده از انرژی‌های طبیعی، سیستم‌های فعال و غیرفعال خورشیدی، تهویه طبیعی، استفاده از آب‌های خاکستری، چشم‌انداز، فضای سبزو...)، استانداردها و ضوابط طراحی بوده و مشتمل بر 45 نمونه موردی(شش نمونه موردی معماری پایدار، یازده نمونه موردی سازه کابلی و سازه گنبدی، سه نمونه موردی کارخانه‌های اولیه در جهان، شانزده نمونه موردی کارخانه خارجی) می‌باشد.

تحلیل اقلیمی، تحلیل سایت، کانسپت و برنامه فیزیکی و درنظر گرفتن ماهیت صنعت(جریان مواد، فرایند تولید، انبار، حمل و نقل، نحوه استقرار ماشین آلات) و گونه ساختمان صنعتی مناسب با فرایند تولید از سایر موضوعات مورد بررسی در کتاب می‌باشد. ساختمان‌های صنعتی می‌توانند الحاقی(خطی، به شکل ستون، شانه یا تاج و دو بعدی، به‌صورت شبکه(درون محوطه‌ای جعبه مانند))باشند.

رعایت کردن اصول فیلتراسیون(گردو غبار، دود، بو، صدا) آکوستیک، عایق‌کاری و ...از مباحث ضروری در طراحی فضاهای صنعتی به‌شمار می‌رود که در کتاب به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. ضمنا طراحی دو کارخانه در دو صنعت(کارخانه رنگرزی، کارخانه پلیمر و قطعات تزریقی)، با دو رویکرد متقاوت و با در نظر گرفت اصول معماری پایدار در پیوست کتاب ارائه شده است.

گزیده کتاب طراحی کارخانه و فضاهای صنعتی

زمان و مکان تولد نخستین کارخانه موجب اختلاف نظر بین کارشناسان است. اما آنچه درباره آن اتفاق نظر بیشتری وجود دارد این است که اولین کارخانه ها اغلب در حوزه صنعت نساجی به وجود آمدند. برای مثال بعضی اولین کارخانه در جهان را کارخانه ابریشم دربی می‌داند که پس از انقلاب صنعتی توسط جان لمبو و در سال ۱۱۲۱ تأسیس شد. در این کارخانه تعداد کمی ماشین آلات به چندان پیشرفته با کمک نیروی اسب و با تعداد اندکی کارگر شروع به کار کرد بعضی دیگر اما با توجه به تعاریف جدید از کارخانه که آن را مجموعه ای میدانند از یک یا چند ساختمان و ماشین آلات صنعتی که به تولید انبوه محصولات می پردازد. با توجه به نوع تجهیزات و وسعت کارخانه و فرآیندهای تولید اولین کارخانه را کارخانه متیو بولت و شریک تجاریش جیمز وات می دانند که در سال ۱۱۵۱ و در بیرمنگام ساخته شد و به تولید و ضرب سکه پرداخت این کارخانه با اختراع و تکمیل ماشین بخار در سال ۱۱۱۲ توسعه یافت بعضی دیگر هم کارخانه پنبه ریسی ریچارد کامفورد را که در انگلستان و در سال ۱۱۱۱ تأسیس شد و برای اولین بار به استفاده از ماشین بخار پرداخت اولین کارخانه مدرن در جهان میدانند، به هر حال با کشف نیروی بخار و ماشینی شدن پنبه ریسی کارخانه های مختلفی در کشورهای اروپایی تأسیس شدند این کارخانه ها خود عامل اصلی ایجاد شهرهای مدرن بودند، برای مثال منچستر نخستین شهر صنعتی دنیاست.

هر چند کارخانه ها هر روز گسترده تر می شدند و پیشرفت بیشتری را تجربه میکردند اما وضع معیشتی کارگران آن‌ها به دلیل دستمزدهای پایین چندان مناسب نبود. در سال ۱۳۳۴ صاحبان کارخانه های نساجی تصمیم به کاهش دستمزد کارگران خود گرفتند تا به این ترتیب هزینه های خود را کاهش داده و حاشیه سود بیشتری به دست آورند در پاسخ به این تصمیم کارگران دست به اعتصاب و شورش زدند. با این حال استاندارد زندگی برای یک کارگر معمولی تا دهه ۱۳۵۱ میلادی بهبود نیافت زیرا میزان دستمزدها و استانداردهای زندگی رابطه نزدیکی با تجارت و اقتصاد در حال نوسان جوامع داشت (حقیر، مددی (۱۳۹۴)

کتابشناسی ملی :

9733344

شابک :

978-600-96500-0-2

سال نشر :

1403

صفحات کتاب :

371

کنگره :

‫‭TS۱۷۷

دیویی :

‏‫‭۷۲۵/۴‬‬