کتاب ایستگاه خیابان روزولت

کتاب ایستگاه خیابان روزولت نوشته ی محمد محبوبی می باشد که در زمستان ۱۴۰۲ توسط موسسه مطالعات سیاسی منتشر شده‌ است. این کتاب را می‌توان بهترین اثر متقن و معتبر و جامع تولید شده در روایتگری تسخیر لانه جاسوسی تاکنون دانست.

• معرفی کتاب ایستگاه خیابان روزولت
• خلاصه کتاب ایستگاه خیابان روزولت
• برشی از متن کتاب ایستگاه خیابان روزولت
• متن تقریظ رهبر بر کتاب ایستگاه خیابان روزولت
• خرید کتاب ایستگاه خیابان روزولت

معرفی کتاب ایستگاه خیابان روزولت

در آبان ۱۳۶۱، همان روزهایی که جامعه ایران مراسم بزرگداشت سومین سالروز تسخیر سفارت آمریکا را بر گزار می کرد، کنفرانس مهمی در شهر فیلادلفیای ایالات متحده جریان داشت. میزبان این کنفرانس انجمن مطالعات خاورمیانه آمریکای شمالی بود و میهمانان آن اغلب اساتید دانشگاه های مختلف ایالات متحده، به ویژه اساتید ایرانی تبار بودند. تقارن زمانی کنفرانس و سالگرد واقعه تصرف سفارت آمریکا در تهران بخش قابل توجهی از مباحث کنفرانس را به مسائل ایران سوق می داد. استاد دانشگاه هاروارد یکی از سخنران های کنفرانس بود که کارمند بخش سیاسی سفارت آمریکا در تهران بود و در جریان واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۸ به گروگان گرفته شد. لیمبرت در قسمتی از نطق خود به تفاوت روایت گری و تاریخ نگاری ایرانی و آمریکایی از یک واقعه مشترک پرداخت و جمله قابل تأملی به زبان راند. معمولاً تاریخ را فاتحان می نویسند ولی به عنوان یک تاریخ شناس، باعث تعجب من است که تاکنون اکثر مطالبی که در مورد ایران نوشته شده از سوی بازنده ها، آمریکایی ها و عوامل شاه بوده است.
اگرچه این ادعای لیمبرت تعمیم پذیر و مطلق نیست، اما دست کم در بعضی از موضوعات از جمله مسئله روابط ایران و ایالات متحده و به طور خاص تسخیر سفارت آمریکا در «تهران» مشهود است. به جرأت می توان تصرف سفارت آمریکا در تهران و بسترها و پیامدهایش را یکی از مناطق محروم تاریخ نگاری ایران معاصر دانست؛ چرا که نزدیک به تمام آثار موجود در این موضوع، کتاب ها و مقالات ترجمه شده از منابع آمریکایی است که می کوشند روایت آمریکایی از این واقعه را تثبیت کنند. اغلب این آثار بر خاطرات گروگان ها، خاطرات مقامات وقت دولت آمریکا و گزارش های خبرگزاری ها و مطبوعات غربی تکیه دارند و استناد به مدارک چشم می خورد، وضعیت تاریخ شفاهی هم به همین شکل است؛ اما شمار خاطرات دانشجویان مسلمان شاید به انگشتان یک دست هم نباشد.
کتابی که اکنون در دستان شماست، تلاش دارد بر پایه اسناد معتبر روابط جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در طول سال های ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹ را به تصویر بکشد و روایت ایرانی این مناسبات بغرنج و پیچیده را ارائه دهد. تلاش بر این است که در سطرهای کتاب تا جای ممکن به منابع دست اول و نه آثار تألیفی دیگر استناد شود و از این رو بیشترین ارجاعات کتاب، ابتدا سندهای تاریخی و سپس خاطرات مکتوب بازیگران دخیل در وقایع و سرانجام، مطبوعات، نشریات و آژانس های پیرو خط امام طی سالیان متمادی، بررسی ترجمه و منتشر کرده اند. اغلب این اسناد کنشگری آمریکایی ها در ایران را گویا و روشن بیان می کنند. 
تکیه گاه اصلی و عمده این اثر سندهای به دست آمده و رسمی است که از مراکز مختلف ایرانی و غیرایرانی به دست آمده اند. گزاف نیست اگر ادعا شود چند ده هزار سند فارسی و انگلیسی مطالعه و گزیده ای از آن ها استفاده شده اند. غنی ترین منبعی که می تواند فعالیت آمریکا در ایران پیش از تصرف سفارت این کشور را تشریح کند، اسناد کشف شده از سفارتخانه است که دانشجویان مسلمان است.

خلاصه کتاب ایستگاه خیابان روزولت

تاریخ یک نقطه نیست. فرایندی است به‌هم پیوسته از گذشته و حال و آینده. لاجرم وقتی قرار است بزنگاه و گردنه‌ای مهم از آن روایت شود باید به عقبه و سابقه و فرایندی که منتج به آن بزنگاه شده هم اهمیت داد. اینجا دقیقاً همان نقطه‌ای است که در روایت تبلیغاتی آمریکایی اشاره‌ای به آن نمی‌شود و گم است. تسخیر سفارت جمع حوادث و اتفاقاتی بود که از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شروع شد و بعد از آن هم نه فقط تا بهمن ۵۷ و آبان ۵۸ بلکه تا امروز ادامه داشته است. کافی است به همین روزها نگاه کنید و حمایت تمام‌عیار کاخ سفید از جنگ‌افروزان صهیونیست و سامانه‌های مختلفی که با پرسنل آمریکایی روانه‌ی سرزمین‌های اشغالی می‌کنند تا مانعی شوند برای حملات ایران به صهیونیست‌ها.
نام کتاب، ایستگاه خیابان روزولت، گویای آن است که نمایندگی سیاسی آمریکا، بیش از آن در تهران که در امتداد خیابان شهید مفتح روز که یک سفارتخانه با مأموریت های دیپلماتیک باشد، ایستگاه سازمان سی آی ای با مأموریت های اطلاعاتی و عملیاتی بود. دیگر آن که واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۸ یک مقطع حیاتی در سپهر سیاست ایران است و بازیگران و ناظران سیاسی لاجرم باید در این ایستگاه توقف کنند و موضع خود در برابر این رویداد را روشن سازند. تسخیر سفارت آمریکا در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ یک آتش افروزی هیجانی و یک باره نبود، بلکه به مثابه جرقه ای بود که انبار باروت خشم جامعه ایران از سال ها مداخله آمریکا در کشورشان را منفجر کرد. سر آغاز این مداخلات را باید سال ۱۳۳۲ دانست دولت ایالات متحده و ایستگاه سی آی ای در تهران یک کودتای نظامی راه انداخت و دولت قانونی وقت به نخست وزیری محمد مصدق را سرنگون کرد.
کتاب ایستگاه خیابان روزوِلت به تشریح فعالیت‌های اطلاعاتی سفارت آمریکا در قبل و بعد از انقلاب پرداخته و در ادامه هم به تشریح مداخلات این سفارتخانه در حوادث بعد از انقلاب اسلامی می‌پردازد. مداخلاتی که بعد از اتفاق تاریخی تسخیر لانه‌ی جاسوسی متوقف شد. اتفاقی که نه فقط برای ایرانی‌ها بلکه برای آمریکایی‌ها هم از اهمیت خاصی برخوردار بود. به همین جهت هم روایت از زاویه‌ی دید خودشان را در دستور کار قرار دادند. نوشتار پیش‌رو به تشریح خصوصیات مهم این روایت و تصویر معوج و نادرست آن از اصل واقعه پرداخته است.
این کتاب در 12 فصل با عناوین زیر به بررسی این مهم می پردازد:
شاگردان دبیرستان هندرسون، عملیات مخفی و سیاست علمی، حفاظت از آیشمن ایران، تشکیلات، نه اقبال، ستاره ها فرو می ریزند، کارزار نفت و دلار، سیاست ورزی شرق، یک تئاتر دیپلماتیک، شبیخون پیل های پولادین، مغز آمریکایی یک کودتا، آخرین فرصت کارتر و پایان معاوضه و آغاز مبارزه

برشی از متن کتاب ایستگاه خیابان روزولت

در اندیشه بست نشینی
اواخر مهر ۱۳۵۸ بود که ایده اولیه تصرف سفارت آمریکا در یکی از جلسات شورای مرکزی تحکیم وحدت به میان آمد. ابراهیم اصغرزاده دانشجویی بود که این ایده را پیش کشید. نگرانی اصلی، او توطئه های پنهان ایالات متحده و خطر تکرار کودتای سال ۱۳۳۲ بود، به علاوه او شنیده بود که اسناد محرمانه مداخلات آمریکا در ایران از کانال فرودگاه مهرآباد خارج می شود؛ خبری که در مطبوعات همان ایام هم منعکس شده بود. پیشنهاد او این بود که دانشجویان انجمن های اسلامی، سفارت آمریکا در تهران را تصرف کنند و مدتی در آنجا تحصن کنند؛ بدین ترتیب طنین صدای اعتراض جامعه ایران به سیاست های، آمریکا در جهان پیچیده خواهد شد. آن ها هر چند تصویر دقیقی از توطئه های آمریکا در قبال ایران نداشتند اما دریافته بودند در کشور اتفاقاتی در حال وقوع است که سرنخ آن ها به واشنگتن می رسد.
پیشنهاد اصغرزاده با واکنش های متفاوتی مواجه شد. حبیب الله بی طرف موافق ایده بود، محسن میردامادی هم موافقت خود را اعلام کرد، اما محمود احمدی نژاد و محمد علی سیدی نژاد مخالف آن بودند. دلیل مخالفت احمدی نژاد و سیدی نژاد با یکدیگر تفاوت هایی داشت اما اجمالاً این بود که اصولاً حمله به دفاتر و سفارتخانه ها نیازمند سپری کردن مراحلی است و آن ها این مراحل را پشت سر نگذاشته اند؛ به ویژه آن که این کار می تواند به سقوط دولت موقت ختم شود. مخالفان بر این باور بودند که مشخص نیست امام خمینی با این کار فراقانونی موافق باشند و چنین عملیاتی، ورای وظیفه انجمن هاست. به نظر می رسید برای دفتر تحکیم وحدت راهی نمانده بود، جز آن که طرح را منتفی تلقی کنند. همین اتفاق هم افتاد و دفتر تحکیم وحدت ایده تصرف سفارت آمریکا را از دستور خارج کرد اما این بدان معنا نبود که ایده پردازان از ظرفیت انجمن های اسلامی دانشگاه ها بهره مند نشوند. اگرچه هسته اولیه طرح تسخیر سفارت همچنان سه عضو موافق در شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت، یعنی اصغر زاده، بی طرف و میردامادی بودند، ولی طرح به لحاظ حقوقی از برنامه دفتر تحکیم بیرون رفت و دور از چشم مخالفان یعنی احمدی نژاد و سیدی نژاد پی گرفته شد.
گام نخست یعنی ایده پردازی تئوریک در جمع سه نفره اصغرزاده، بی طرف و میردامادی تکمیل شد اما این ایده هم مبهم و خام بود و هم طراحی عملیاتی نداشت. جرح و تعدیل ایده نخستین و طرح ریزی عملیاتی آن کاری نبود که به تنهایی از پس آن برآیند؛ بنابراین خیلی زود دست به تشکیل شورایی برای اجرای تحصن اعتراضی زدند. اصغرزاده، بی طرف و میردامادی هر یک باید تعدادی از دانشجویان هم اندیش و هم مسلک را معرفی می کردند تا شورای بزرگتری برای طراحی و اجرای ایده شکل بگیرد. در این مرحله بود که افرادی مانند علی اکبر زحمتکش، رضا سیف الهی، محمد مصلحی، سید محمد هاشمی، رحمان دادمان و حسین محمودزاده به جمع ابتدایی افزوده شدند. آن ها باید ایده خام بست نشینی در سفارت آمریکا را اصلاح می کردند و سپس یک طرح عملیاتی بی نقص از درون ایده بیرون می کشیدند...

متن تقریظ رهبر بر کتاب ایستگاه خیابان روزولت

بسمه‌تعالی
 این، گزارشی متقن و پرفایده از یک حادثه‌ی مهم در تاریخ انقلاب یعنی تسخیر لانه‌ی جاسوسی در سال 58 است.
این کتاب پُرکننده‌ی یکی از خلأهای رسانه‌ئی و تبلیغاتی ما است. ما به جنگ روایت ها در پیکارهای جهانی توجه لازم را نکرده‌ایم و دشمنان و بدخواهان ما از غفلت ما بهره برده و بسیاری از حوادث را وارونه نشان داده‌اند.
باید از نویسنده‌ی این کتاب و تلاش ارزشمندش قدردانی شود بخاطر اقدام هشیارانه‌اش در این عرصه‌ی مهم. نثر کتاب روان و رسا و تحقیق و تحلیل‌های آن منطقی و صادقانه و قانع‌کننده است.
ـ نام انتخاب شده برای کتاب عالی است.
مهر ماه 1403

خرید کتاب ایستگاه خیابان روزولت

نسخه چاپی کتاب ایستگاه خیابان روزولت را می توانید از طریق سایت و یا نرم افزار فراکتاب خریداری نمایید و پس از دریافت با خواندن آن با قسمتی مهم از تاریخ پرافتخار کشورمان با نثری روان مطلع شوید.

مشخصات کتاب ایستگاه خیابان روزولت در جدول زیر آورده شده است: