کتاب حکمرانی علم نوشته حسین قلی پور توسط انتشارات سروش منتشر شده است. کتاب حاضر، ضمن بررسی ادبیات علمی حوزۀ حکمرانی علم، این موضوع را از طریق به کارگیری رهیافت حکمرانی در مطالعات اجتماعی علم با محوریت کلان مسئلۀ این حوزه، پی گرفته است. بدین منظور این کتاب در دو بخش کلی تنظیم شده است: بخش اول: حکمرانی و بخش دوم: حکمرانی علم.
با توجه به تمرکز کتاب بر محیط دانشگاهی علم، این کتاب صرفاً به بخشی از حوزۀ حکمرانی علم و البته بخش عمدۀ آن پرداخته است. زیرا محیط کسب وکار و صنعت نیز معمولاً دارای واحدهای تحقیق و توسعه است و بخشی از دانشمندان در آنجا هستند و فعالیت های علمی آنان در آنجا صورت می گیرد.
و آنچه در خلال فصول مختلف این کتاب، ذکر شده است، تماماً جنبه های آشکار حکمرانی علم بوده است؛ جنبه هایی که اکنون صبغۀ عمومی و همگانی پیدا کرده است و می توان با مطالعه و پژوهش، آن ها را درک کرد، اما حکمرانی علم، جنبه های پنهانی هم دارد که از دید عموم افراد، مخفی نگه داشته می شود.
«حکمرانی » و «تبعیت »؛ دو روی یک سکه
راهبری همیشه با مفهوم و عمل دیگری به نام «تبعیت » همراه بوده و هست. زمانی راهبری اقدامات جمعی، محقق می شود که دیگربازیگران، تبعیت کنند و مطابق با خواسته ها، بیانیه ها، ارزش ها، هنجارها، قواعد، دستورالعمل ها و قوانین عمل کنند. این در حالی است که بسیاری از اوقات، بازیگران بدون هرگونه الزام و اجبار و بلکه به طور داوطلبانه تبعیت می کنند.
بنابراین برای «تبعیت شدن » لزوما نیاز به قوانین اجباری، که تخطی از آن ها با مجازات مواجه باشد، نیست و می توان از طریق انگیزاننده های دیگر، بازیگران را به تبعیت از خود واداشت. اگر این نگاه را بپذیریم، آنگاه روشن خواهد شد که برخی اوقات اتفاقا این افراد و نهادهای غیردولتی هستند که دیگران را راهبری و تبعی تشدن را تجربه می کنند. بنابراین انحصار راهبری به نهادهای دولتی، ناشی از فهمی ناقص و نادقیق از این مفهوم است.