کتاب تاریخ آل امجاد

معرفی کتاب تاریخ آل امجاد

کتاب «تاریخ آل امجاد» نوشته محمدعباس شروانی توسط انتشارات عهد مانا منتشر شده است. «تاریخ آل امجاد » به معنای «خاندان بزرگواران »، یکی از این کتاب‌های تاریخی مذهبی شیعی در باب زندگینامه‌ی چهارده معصوم است. مؤلف، کتاب را در سال 1291 هجری قمری نوشته و در سال 1305،  خود، آن را ویرایش کرده است. کتاب در پانزده فصل سامان یافته و در هر فصل، به گونه‌ای روان، موجز و گویا، به یکی از معصومان بزرگوار پرداخته و در فصل پانزدهم، که مهمترین فصل این کتاب است، فضایل اهلبیت و فرزندان آنان را مورد توجه قرار داده است. مؤلف در این فصل کوشیده است با بهره‌گیری از منابع اهل‌سنت، فضل و کرامت و ارزش این خاندان را برای خوانندگان خویش روشن کند. این فصل که طولانی‌تر از دیگر فصول کتاب است، سرشار از روایاتی است که از منابع اهل‌بیت اهل سنت بیرون کشیده شده است. 
کتاب «تاریخ آل امجاد»، از نظر اصالت نسخه و جایگاه دینی و ادبی نگارنده، اثری معتبر و ارزشمند است و نویسنده از جایگاه و اعتبار علمی و فنی قابل‌توجهی برخوردار است. کتاب از نظر حکایت‌گری، جغرافیا و جامعه‌شناختی، دارای پیام تاریخی است که در محورهای گوناگون قابل استنباط است. ترسیم مکان‌ها و مشاهد مشرفه و توصیف توپولوژی منطقه مورد معاینه و بازدید، که در زمان خود مؤلف، ناشر نیز اطلاعاتی را به آن ضمیمه کرده است، از جمله تصاویر مشاهد مشرفه و اماکن متبرکه در عصر مؤلف، از ویژگی‌های خاص این کتاب است. جدای از ارزش علمی اثر، ارزش ادبی و تحلیلی این اثر در خور توجه ادبیان و زبان‌پژوهان است و اختصار در بیان و بلاغت در معانی از ویژگی‌های این کتاب ارزشمند است. این کتاب می‌تواند مرجع معتبری برای دین‌پژوهان باشد؛ به‌ویژه آن دسته از پژوهشگرانی که تاریخ تشیع را در گستره جغرافیایی سرزمین و زبانی و زمانی جست‌وجو می‌کنند.  خلاصه آنکه کتاب «تاریخ آل امجاد»، در تحلیل متن، بیانگر نگرش یک فرهیخته و نخبه اهل هند به مباحث مورد نیاز جامعه شیعی هند درباره تاریخ اسلام و تاریخ تشیع و معرّف سبک نگارش یکی از نویسندگان نثرنویس فارسی در هند است و این می‌تواند بر شناخت ما از مقوله نگارش فارسی در هند مؤثر باشد.

گزیده کتاب تاریخ آل امجاد

شهر مدینه از شهر مکه به فاصله‌ی ده منزل، تخمیناً صد کروه سمت شمال، واقع است. راه غیرآباد صرف، در دره‌های کوه چند خانه‌های اعراب صحرانشین یافته می‌شود. در این راه آب هم کم است و عمق چاه تا به هشتاد دست یافته‌اند. و از مکه تا مدینه، حکومت شاه روم برای نام است. اقوام عرب در علاقه‌ای خود حاکم اند و زبان اعراب صحرانشین به غایت فصیح است و مدینه بر کنار ملک عراق و شام واقع است؛ یعنی جانب شمال شام و سمت خاور عراق است و از مکه تا مدینه، زمینی که واقع است، آن را «حجاز » می‌گویند. گرد مدینه تایک فرسخ زمین سرسبز و مزروع و از کثرت نخلستان خوش‌سواد و اقسام خرمای شلبی و صیحانی و غیره، نهایت لطیف و شیرین. و به طرف باغ عوالی تا چند فرسخ باغ در باغ نخلستان و انهار آب شیرین در جریان و در شهر سبیل‌های آب و حوض و به کثرت و آب چاه نیز به اندک شوریت قابل نوشیدن است.