کتاب چیروکی خوشه ویستی مه م و زین نوشته سرکار خانم آرزو فرجیانی و مریم فرجیانی منتشر شده در نشر متخصصان.«مه م و زین» حماسه ای عاشقانه به زبان کوردی کرمانجی است که توسط شاعر نامدار، احمد خانی در قرن هفدهم سروده شده است.
این داستان جذاب، که پیش تر در ادبیات شفاهی مردم به صورت سینه به سینه منتقل شده بود، در دستان «خانی»، رنگ و جلای دیگری به خود گرفت و به ارائه کاوشی عمیق در عشق، وفاداری و پیچیدگیهای طبیعت انسانی پرداخت. داستان که در قلمرو امیر سرزمین بوتان واقع در شمال عراق و جنوب ترکیه، روی می دهد به روایت عشق غمانگیز «مه م»، جنگجویی شجاع و نجیب، و «زین»، شاهزاده ای زیبا در دربار حاکم میپردازد.داستان با دیدار مه م و زین در روز نوروز آغاز میشود، آن دو دلباخته هم می شوند. خواهر زین که ستی نام دارد، نیز عاشق دوست مه م، زین الدین می شود ولی چون آن دو بزرگتر بودند، زودتر از مه م و زین مراسم خواستگاری و پس از آن ازدواج را برپا می کنند.
اما داستان برای مه م و زین به نحوی دیگر رقم می خورد.بکر که یکی از اهالی دربار و نزدیک به میر است، در کار عاشقان فتنهانگیزی میکند و میر را علیه آنها تحریک میکند و هربار با نقشه ای، سعی در جدایی دو دلداده می کند. به این ترتیب... نکتهای که این کار ادبی را از برخی منظومههای عاشقانه جدا میسازد، تغییر گرایش معشوقِ شخصیت عاشق در پایان داستان، و گرویدن او به سمت عشق به خداوند یکتا است (همانند عشق زلیخا به یوسف، هرچند که این دو در نهایت به هم رسیدند).سرانجامی که قهرمانان داستان پیدا میکنند رسیدن به کمال انسانی است، از این لحاظ این اثر را می توان در ردیف منظومههای عرفانی نیز قرار داد. «مه م و زین» با زبان شاعرانه و تصاویر زنده، به موضوعات افتخار، فداکاری و قدرت پایدار عشق میپردازد.
داستانسرایی استادانهی احمد خانی، عناصر اسطوره، تاریخ و تجربیات شخصی را به هم میآمیزد و اثری خلق میکند که همچنان قرنها پس از خلق آن برای خوانندگان مانوس است.ناگفته نماند که منظومه مه م و زین به بسیاری از زبان های زنده دنیا ترجمه شده است و نویسندگان بسیاری این اثر ارزشمند را ستوده اند. شرق شناسان و ادیبان نامداری آن را به آلمانی، روسی و فرانسوی ترجمه کرده اند و بر آن نقدهای فراوانی نوشته اند. مارگارت رودینکو که آن را درسال ۱۹۶۲ به روسی ترجمه کرده است، معتقد است «مه م و زین» از بزرگترین شاهکارهای ادبی دنیاست و با شاهنامه فردوسی و ایلیاد و ادیسه هومر برابری میکند.
این اثر گرانبها توسط عبدالرحمن شرفکندی (متخلص به ماموستا هژار ) به زبان کوردی سورانی ترجمه شده است. پدیدآورندگان کتاب حاضر، خانم ها آرزو فرجیانی، مترجم زبان انگلیسی، و مریم فرجیانی، تصویرگر، سعی داشته اند که با هدف معرفی این شاهکار کلاسیک کوردی به مخاطبان گستردهتر خصوصا نسل جوان و نوجوان و حفظ زیبایی اصلی آن اقدام به تلخیص، ترجمه و تصویرسازی این اثر نموده اند. امید است با بررسی زمینههای فرهنگی و تاریخی غنی این اثر، درک عمیقتری از ادبیات کوردی و مفاهیم عمیق آن ارائه شود.
لە کۆندا میرێک هەبووە بە ناوی زەینه دین کە حوکمڕانی شاری جیزره (Cizîra) ی دەکرد له بۆتان(Botan) و بە میری بۆتان ناسراوە؛ میر زەینه دین دەسەڵاتدار و ڕەشید و بوێر و به ناوبانگ بوو و دوو خوشکی هەبوو بە ناوەکانی زین و سێتی، کە هه مووان له جوانی و نیجابت یان زۆر قسەیان دەکرد،لەناو کۆشکدا دەژیان و کەم کەس توانیبووی بیانبینێت، بەڵام زۆرێک ئاواتیان دەخواست بۆ ئەوەیچاویان پێیان بکەوێت.