کتاب تشیع در تاریخ یکی از کتابهای مجموعه تاریخ اسلام انتشارات معارف است که به جوانان و علاقهمندان کمک میکند اطلاعات کامل و معتبری درباره مذهبی تشیع در تاریخ به دست آورند. ظهور اسلام فصل تازهای در تاریخ بشر گشود و زندگی و زمانه آدمیان اعم از باورمندان و غیرباورمندان بدان دین را به راستی تحت تاثیر قرار داد.
باید پذیرفت که ادیان و مذاهب گوناگون از دیرباز نقشی اساسی در دگرگونی و بالندگی و فربهی و تنوع بخشی به تمدنهای انسانی داشتند و دین اسلام و مذاهب آن بن مایه تمدن اسلامی را تشکیل دادهاند و شاخههای این تمدن را با وجود منابع و سرچشمههای گوناگون به هم پیوند زدهاند. اهمیت این موضوع اندیشمندان را از سراسر جهان بر آن داشته است تا در مورد تاریخ این دین پژوهش کنند و صدها کتاب و مقاله بنویسند و اکثرا بر این عقیده بودند که دین اسلام منجر به شکوفایی تمدن شده است.
کتاب تشیع در تاریخ پژوهشی در مبانی اعتقادی، تاریخ سیاسی و «حکومتهای شیعه» از آغاز تا پایان دوره صفوی است. این اثر در سه بخش کلی و چند فصل جزئی نوشته شده است. بخش ابتدایی آن به مبانی اعتقادی و اندیشه تشیع اختصاص یافته و بخش دوم به تاریخ تشیع در دوره امام معصوم(ع) پرداخته و بخش سوم آن نیز به بررسی ظهور و شرایط خاص اجتماعی و اعتقادی خاندان و دولتهای شیعی از جمله: ادریسیان، علویان طبرستان، قرمطی و اسماعیلی، زیدیان یمن، حمدانیها و آلبویه مربوط شده است. چینش فصلهای اخیر این مجموعه بر اساس تاریخ ظهور دولتهای مذکور در عرصه سیاسی و زمان تشکیل کانون سیاسی آنها بوده است.
دفتر نشر معارف وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، در سال ۱۳۷۶ تأسیس شد و در سال ۱۳۷۹ به صورت رسمی آغاز به کار کرد. این انتشارات تلاش میکند از دریچه اسلام ناب به بازخوانی، بررسی، نقد و تولید اندیشه در عرصههای مختلف بپردازد. از جمله این فعالیتها میتوان به چاپ بیش از ۱۱۰۰ عنوان کتاب در زمینه دروس معارف اسلامی دانشگاهها، اندیشههای امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، پرسشها و پاسخهای دانشجویی، معارف قرآن و اهلبیت (ع)، دینپژوهی، اخلاق و عرفان، انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر، مسائل جهان اسلام، غربشناسی، شبهات فکری و عقیدتی، مسایل تاریخی و فلسفی، علوم انسانی، مسایل تربیتی، زن، خانواده و نقد فمینیسم و… اشاره کرد.
روند و چگونگی ظهور تشیع از دیرباز محل بحث و گفتگو بوده است، در حالیکه برخی نویسندگان غربی و شماری از پژوهشگران عرب بر آن اند تا تشیع را فرقه ای انحرافی و برآمده از جنبش های سیاسی-تاریخی سده اول هجری بدانند.
اما واکاوی روایات و مستندات تاریخی ما را با واقعیت دیگری روبه رو می سازد. از این رو بهتر است این بحث را از دیدگاه های گوناگونی که در این باره وجود دارد، آغاز کنیم. عده ای پیدایش شیعه را با حادثه ثقیفه مرتبط می دانند؛ یعنی نخستین اجتماع مسلمانان پس از مرگ پیامبر (ص) که برای تعیین جانشین وی برپا شد.
Á½ZËÂn¿Y{ZÌ¿§]½Á§YÄ ̄dY½MiY¾ËY¾ËÁ|e{Ã|¿Z ́¿Ê «YÁÃÌ ́¿