کتاب داریوش شایگان با قلم شهریار زرشناس به رشته تحریر درآمده و توسط نشر معارف نیز منتشر شده و در دسترس علاقه مندان به کتاب های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرار گرفته است. کتاب داریوش شایگان، به نقد از آثار داریوش شایگان پرداخته و به بررسی و تحلیل تفکرات ایشان می پردازد.
کتاب پیش رو به نقد از آثار داریوش شایگان پرداخته و به بررسی و تحلیل تفکرات ایشان می پردازد.
خلق تفکرات «داریوش شایگان» را می توان به دو عصر، جدا نمود که عصر و زمانه ی اول به «سال های دهه پنجاه شمسی» و تا قبل از «پیروزی انقلاب اسلامی ایران» دانست، که تولد نظریه و تفکرات ایشان را می شود در «کتاب آسیا در برابر غرب» و نیز «کتاب بت های ذهنی و خاطره ازلی» مشاهده کرد، وی در این عصر تا حدودی متاثر از تفکرات «دکتر سید احمد فردید» بودند.
در عصر و زمانه ی دوم تفکرات داریوش شایگان به «سال های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران» مربوط می شود که کاملا در راه تبلیغ و انتشار «غرب زدگی مدرن سکولاریسم اومانیستی و سرمایه داری و دموکراسی نئولیبرال» قدم گذاشته و طی می نماید.
ایشان در این عصر بعضی از وابستگی ها و علایق خویش را که «تجربه معنوی تمدن های آسیایی زمینه مشترک تفکر آسیایی و راه حل آسیایی می نامید» رها نموده و خوانندگان خود را به تمکین و مطیع شدن برای ورود به «باشگاه جهانی» بشارت می دهد.
«داریوش شایگان» در بهمن ۱۳۱۳ شمسی در تهران و در خانواده ای متجدد و صاحب سرمایه به دنیا آمد. پدرش بازرگانی از اهالی آذربایجان و مادرش، زنی گرجستانی از یک خانواده اشرافی، سنی مذهب و معتقد بود که در پی روی کار آمدن رژیم بلشویکی در روسیه، از آن کشور مهاجرت کرده بودند. داریوش از همان ابتدای کودکی با آمیزه ای از فرهنگ ها و زبان ها در پیرامون خود رو به رو شد. در کودکی دایه ای روس داشت، مادرش به زبان گرجی و ترکی عثمانی با برخی از اطرافیانش سخن می گفت و پدرش به ترکی آذری با مادر حرف می زد.
برای تحصیل به مدرسه «سن لوئی» رفت که کشیشان لازاری فرانسوی زبان، آن را اداره می کردند. خود شایگان در این باره می گوید: «بدین سان در محیطی چند زبانه زندگی کرده ام و گمان می کنم که این امر، سرنوشت من و راه های بعدی زندگی مرا شکل داده است.»
در پانزده سالگی برای نخستین بار به اروپا سفر کرد. شایگان در آغاز جوانی در تعارض میان ارزش های مدرنیستی ای که در فضای خانواده و در زمان تحصیل در انگلستان با آن ها مأنوس شده بود و جنبه های سنتی و مذهبی که در فرهنگ و زندگی روزانه مردم ایران جاری بود، گرفتار نوعی کشمکش شد و برای مدتی به قول خود «مسلمانی متدین شده بودم و به یک طریقت صوفیه با همه مجموعه اوراد، نماز و روزه و نذر و دعاهایی که مستلزم آن بود، مشرف شدم.»
البته شایگان بعدها دیگر آن تدین اسلامی را دنبال نکرد و در مراحل پختگی فکری اش، شریعت اسلامی را عاملی دانست که «بر جامعه ترمز می زند». با این وجود اما همچنان می توان رگه ای از معنویت عرفانی سکولار را در افکار و احوال امروزش مشاهده کرد.
کتاب سیری انتقادی در آراء داریوش شایگان، به بررسی و تحلیل موضوعات و عناوینی نظیر؛ (حیات فکری داریوش شایگان، داریوش شایگان در «آسیا در برابر غرب» به دنبال چیست؟، شایگان و جهان بینی موسوم به روشنگری و لیبرال دموکراسی، پرسش هایی از داریوش شایگان، آرمان شهر ویران مدرنیته لیبرال، شایگان و «شرق»، «غرب»، «انقلاب صنعتی» و نظام تکنیک مدرن، دعوت به لائیسیته به جای «برون شدهای کاذب»، دموکراسی مدرن، نحوی ظهور اراده معطوف به قدرت است) می پردازد.
مقدمه
حیات فکری داریوش شایگان
داریوش شایگان در"آسیا در برابر غرب"به دنبال چیست؟
شایگان و جهان بینی موسوم به روشنگری و لیبرال دموکراسی
پرسشهایی ازداریوش شایگان
آرمان شهر ویران مدرنیته لیبرال
شایگان و"شرق"،"غرب"،"انقلاب صنعتی"و نظام تکنیک مدرن
دعوت به لائیسیته به جای"برون شده های کاذب"
دموکراسی مدرن، نحوی ظهور اراده معطوف به قدرت است
کتابنامه
داریوش شایگان زمانی که مقالات کتاب «بت های ذهنی و خاطره ازلی» را می نوشت (یعنی حدود دو سال قبل از انقلاب اسلامی) سیر تطور تفکر غرب پس از رنسانس را جریان حرکت از زیر به زیر و در جهت خودیابی فزونخواه متورم می دانست و ظهور تکنیک مدرن را نیز از نتایج این سیر ارزیابی می کرد. شایگان می نویسد:
«با توجه به این سیر می توان گفت که در تحول فکری مغرب زمین حرکتی از زیر به زیر، از عقل به غرایز، از غایت بینی و معاد به تاریخ پرستی، از روحانیت به تعقل، از استغراق مدهوشانه انسانی که محو در مطلق است به سوی خودیابی فزونخواه نفس بیش از حد متورمی که در برابر خدا و طبیعت قد علم می کند، صورت گرفته است.»
شایگان در دو اثر عمده پیش از انقلابش نشان می دهد که به تفاوت های میان «شرق» و «غرب» به عنوان دو عالم تاریخی وقوف دارد و هر چند که با خلط میان «دین» و «اسطوره» شرق را عالم دین و اسطوره می داند، اما در خصوص افق وجودی ای به نام غرب و سیر تطور آن پس از رنسانس به گونه ای سخن می گوید که نشان می دهد به این امر وقوف دارد که تکنیک مدرن محصول سیر تطور تفکر خاصی (یعنی تفکر اومانیستی) است که در مرحله ای از بسط تاریخی غرب پدیدار گردیده است و پس از آن و با استیلای استعماری غرب مدرن و بر اثر «استیلا، قدرت، تجاوز و استعمار» آن به جوامع دیگر از یک سو و آنچه که شایگان در آن مقطع، «دفاع انفعالی به صورت فلج ذهنی» جوامع غیر غربی می نامد، از سوی دیگر، این نظام استیلاگرانه مدرن که نظام تکنیک رکن اصلی آن است بر جوامع و سرزمین های شرقی نیز مستولی گردیده است.
نزدیک به دو دهه بعد از انتشار کتاب «بت های ذهنی و خاطره» ازلی شایگان در مصاحبه با «رامین جهانبگلو» در کتاب «زیر آسمان های جهان» به گونه ای دیگر سخن می گوید و «انقلاب صنعتی» را «جهش فوق العاده انسان اندیشه ورز» می نامد که اگر چه در «منطقه فرهنگی معینی که همان اروپای غربی باشد» رخ داده است، اما بشریت باید آن را جذب کند:
(جهانبگلو): در واقع زمان مندی غربی دارد همه شکل های دیگر زمان مندی را در جهان درهم می شکند....
نسخه الکترونیک کتاب داریوش شایگان را می توانید از طریق نرم افزار فراکتاب دانلود کنید و سپس در کتابخوان فراکتاب آن را مورد مطالعه قرار دهید.
مشخصات کتاب داریوش شایگان در جدول زیر آورده شده است:
مشخصات | |
ناشر: | دفتر نشر معارف |
نویسنده: | شهریار زرشناس |
تعداد صفحه: | 72 |
موضوع: | مطالعات فرهنگی |
قالب: | الکترونیک |