کتاب انقلاب و نظریه اجتماعی (دفتر دوم) نوشته روح الله نامداری است که توسط انتشارات دفتر نشر معارف منتشر شده است. از آغاز مبارزات انقلاب، توجه برخی نظریه پردازان غربی به انقلاب و حوادث آن جلب شد. اینکه آنها در تحلیل انقلاب دنبال چه بودند و تئوری پردازی درباره انقلاب چه ماحصلی برایشان داشته، فعلا محل بحث نیست.
دفتر دوم مجموعه ای است از مقالات و یادداشت هایی که با نگاهی همدلانه درباره انقلاب و در بستر تاریخ و فرهنگ خود نوشته شده اند. در ضمیمه این جلد، دو نامه از حضرت امام آمده است که به گمان نگارنده، هسته اصلی آراء ایشان در فهم انقلاب را تشکیل می دهد.
این انقلاب، با این عظمت و ابعاد و آثار عملی، از لحاظ ارایه مبانی فکری خودش، یکی از ضعیف ترین و کم کارترین انقلاب ها و بلکه تحولات دنیاست. مثلاً وقتی بازار مشترک به وجود می آید، ده ها کتاب و جزوه و تحقیق و فیلم، در باب مبانی فکریِ این کار، در سطوح مختلف منتشر می شود و برای اقتصاددان ها و سیاست مدارها و عامه مردم و جهانِ مصرفکننده و تولیدکننده ارسال می شود. مگر بازار مشترک چیست؟ آیا غیر از این است که چند کشور دور هم نشستهاند و مثل چند تاجر با هم تجارت می کنند و مبادلات بازرگانی دارند؟ بازار مشترک، مثال کوچکی در دنیاست؛ ولی اگر شما انقلاب های بزرگ دنیا را هم در نظر بگیرید، باز هم مشخص می شود که ما کم کار کرده ایم.
وقتی انقلاب اکتبر تحقق پیدا می کند، در طول ده پانزده سال، آن قدر کتاب و فیلم و قصه و جزوه در سطوح مختلف راجع به مبانی فکری این انقلاب نوشته می شود که در کشورهایی که باد آن انقلاب به آن ها رسیده، دیگر مردم احتیاجی ندارند از کتاب های آن ها استفاده کنند! آن قدر فضای ذهنی پُرشده است که روشنفکرهای خود کشورها می نشینند راجع به مبانی ارزشی و فکری آن ها کتاب می نویسند!