کتاب فدک در تاریخ، کتابی تحلیلی به زبان عربی، پیرامون مسئله تاریخی فدک است که نوشته آیت الله محمدباقر صدر و ترجمه سید ابوالقاسم حسینی می باشد. این کتاب توسط انتشارات دارالصدر منتشر شده است.
فدک دهکده ای حاصل خیز در نزدیکی خیبر در منطقه حجاز بود که یهودیان در آن زندگی می کردند. این منطقه در جنگ خیبر بدون درگیری بدست مسلمانان افتاد و پیامبربعد از نزول آیه «وات ذا القربی حقه» آن را به دخترش بخشید که بعد رحلت ایشان و ماجرای سقیفه در حکومت خلیفه اول فدک غصب شد. ماجرای فدک در ظاهر داستان اختلاف و مناظرات حضرت زهرا(س) با خلیفه اول بر سر میراثی است که حق طبیعی آن حضرت بوده است اما در واقع ماجرای دفاع حضرت زهرا از ولایت و پیگیری ایشان برای حقی است که نه فقط از حضرت علی(ع) بلکه از نهال نوپای حکومت اسلامی غصب شد و مسیر تاریخ را در جهت ظلم به حق تغییر داد. آیت الله صدر در اثر تحقیقی و تحلیلی تاریخ فدک تلاش کرده است به دور از هرگونه گرایش فرقه ای و مذهبی به بررسی ماجرای فدک و جدیت حضرت زهرا(س) بر سر مطالبه آن بپردازد. آیت الله صدر بیان می دارد که بحث ماجرای فدک بحث بر سر یک قطعه زمین نبوده بلکه بحث فدک موضوعی کاملا سیاسی است و در واقع فدک حق خلافت خاندان پیامبر بر سرزمین های اسلامی است؛ همانگونه که امام کاظم(ع) به هارون رشید فرموند حدود فدک تمام مرزهای خلافت اسلامی است. در واقع صدر در کتاب تاریخ فدک به بررسی ابعاد سیاسی واقعه فدک پرداخته است.
سید محمدباقر صدر یکی از مراجع تقلید و نیز یک متفکر شیعه و فعال سیاسی و محقق دینی بزرگ دوران معاصرعراق است. نویسنده کتاب تاریخ فدک این اثر تحلیلی پژوهشی بسیار قوی و پرمحتوا است را در دهه دوم زندگی خویش در یکی از فرصت های تعطیلاتی در نجف به عرصه نگارش درآورده است.
آیت الله صدر در کتاب فدک در تاریخ به سرگذشت حضرت زهرا(س) پس از رحلت پیامبر، گفتگوهای حضرت با خلیفه در باب فدک، تاریخچه سیاسی و جغرافیایی فدک، ارزش مادی و معنوی و سایر ماجراهای آن، در طی یک تحلیل تاریخی پژوهشی می پردازد. این کتاب را به علت جامعیت مباحث می توان یکی از عمیق ترین و دقیق ترین کتاب های تحلیلی پیرامون از زندگی حضرت زهر ا(س) در دوران پس از رحلت پدر بزرگوارشان دانست.
در آغاز کتاب فدک در تاریخ، آیت الله صدر بعد از نگارش مقدمه با قلمی خیال انگیزبه بیان شرح حال مختصری از زندگی حضرت زهرا(س) و قیام آن حضرت بعد از رحلت پیامبر در راستای دفاع از ولایت و در جهت روشنگری مردم زمانه در باب حق ولایت بعد از رحلت رسالت می پردازد.
در فرازهای بعدی آیت الله صدر به بررسی آنچه در تاریخ بر فدک گذشته، اهمیت سیاسی و معنوی جایگاه فدک پرداخته و بعد از آن با فرازهایی از خطبه فدکیه و مناظر ات حضرت زهرا(س) با عمرکه در واقع یک منشور سیاسی اجتماعی برای روشنگری مردم آن زمان از طرف حضرت زهرا(س) بود ادامه یافته و سپس به بررسی ماجرای غصب فدک می پردازد با زبانی بدون غرض ورزی و به تحلیل و نقد تحقیق های معتبر بزرگان شیعه و سنی می پردازد، و در نهایت ماجرای بی اهمیت جلوه دادن غصب فدک را در نوشته های بسیاری از پژوهشگران تاریخی به چالش می کشد. صدر در این قسمت ریشه های تاریخی اوضاع و شرایط سیاسی آن زمان و موضع گیری های حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) در آن برهه بحث برانگیز تاریخ اسلام را بررسی می کند.
در نهایت آیت الله صدر در کتاب فدک در تاریخ ماجرای مطالبه فدک و شکایت حضرت زهرا(س) از عمر را به شکلی دقیق و علمی در بوته نقد می گذارد با استناد به مباحث اصولی، فقهی و حدیثی علمای مختلف شیعه و سنی در این زمینه ماجرای غصب فدک را نقد و بررسی می کند.
این اثر تحلیلی در 5فصل به شرح زیرتهیه شده است.
در صحنه انقلاب، فدک، تاریخ انقلاب، گزیدههایی از سخنان فاطمه(س) و دادرسی کتاب یکی از ویژگی های مهم این کتاب ادبیات مناسب و بی طرفانه و نوع استدلات کتاب است که در عین بیان حقایق، زبان نگارش کتاب به نوعی است که شیعه و سنی بدون حساسیت ها و تحریکات مذهبی هر دو می توانند آن را بخوانند و به شکلی دقیق با نظر شیعیان در باب ماجرای فدک آشنا شوند؛ همچنین در کتاب فدک در تاریخ ایت الله صدر فدک را دستمایه ای برای بررسی دقیق نگاه و برداشت مسلمانان آن زمان از دین قرار می دهد در واقع می توان این کتاب را یک اثر تحلیلی در باب فلسفه دین در زمان صدر اسلام دانست.
نسخه الکترونیک این کتاب در نرم افزار فراکتاب عرضه شده است و میتوانید آن را در نرم افزار دانلود کنید و یا به صورت آنلاین مطالعه نمایید.
حال که چنین است پس بگیر آن ـ ارث مرا ـ که همچون مرکب آماده و مهار شده آماده بهره برداری است و بر آن سوار شو، ولی بدان در قیامت تو را دیدار میکنیم و بازخواست مینماییم، و در آن روز چه جالب است که داور خداست، و مدّعیِ تو محمّد(صلی الله علیه وآله)، و موعد داوری، رستاخیز، و در آن روز باطلان، زیان خواهند دید، اما پشیمانی به حال شما سودی نخواهد داشت.
.......................
اگر کسی ماجرای فدک و تحولات و گونههای مبارزاتی آن را به دقت بررسی کند، رویدادی از قبیل مطالبۀ یک زمین را در آن نمیبیند؛ بلکه مفهومی گستردهتر در ذهنش تجلی مییابد؛ مفهومی که خواستهای بلندهمتانه را در دل خود دارد که برانگیزانندۀ انقلاب است و در پی بازپس گرفتن قدرت غصبشده و حاکمیت ازدسترفته و شکوه بزرگ و بهراهآوردن امتی است که به قهقرا بازگشته بودند. برایناساس، فدک مفهومی نمادین دارد که به معنایی بزرگ اشاره میکند و مقصود از آن، فقط همان قطعهزمین غصبشده در حجاز نیست. و همین معنای نمادین فدک بود که آن مبارزه را از یک دادخواهی عادی با افقی محدود و دایرهای تنگ، به انقلابی با قلمروی وسیع و آفاقی گسترده تبدیل نمود.
نسخه چاپی کتاب فدک در تاریخ را می توانید از طریق سایت یا اپلیکیشن فراکتاب سفارش داده و خریداری نمایید.
مشخصات کتاب فدک در تاریخ در جدول زیر آورده شده است:
مشخصات | |
ناشر: | دارالصدر |
نویسنده: | آیت الله محمدباقر صدر |
مترجم: | سید ابوالقاسم حسینی |
تعداد صفحه: | 235 |
موضوع: | تاریخ اسلام، اسلام و معارف، اعتقادی، دین پژوهی |
قالب: | چاپی |