کتاب پیدایش نظام جدید مطابق طرح روزشمار جنگ تحمیلی، اولین مقطع از مقاطع زمینهساز جنگ ایران و عراق میباشد، به بررسی حوادث اتّفاق افتاده ـ از وقوع درگیری مسلّحانه در ارتش شاه (21 بهمن 1357) تا آخرین درگیری مرزی در واپسین روزهای شهریور 1359 ـ میپردازد.
در این جلد، دورهی شکلگیری، پیدایش و بروز اولیهی درگیریهای داخلی توسّط جریانها و گروههای ضدّ نظام جمهوری اسلامی ایران بررسی شده است. روزشمار حاضر براساس تاریخ روز تنظیم شده است و در پایان نیز گزارش فشردهی روزانه از اهمّ مطالب ارائه شده است. همچنین فهرستی از عکسها در فهرست مندرجات آمده است. در آخر کتاب، فهرست راهنما (شامل: اسامی اشخاص، اماکن، مناطق، سازمانها، کشورها و مجامع بینالملل) ارائه گردیده است.
جنگ ایران و عراق درگیری نظامی بین دو ایدئولوژی و دو مکتب اعتقادی حاکم بر دونظام متفاوت بود که کارشان به دشمنی خونین کشیده شد.
- ژئوپلتیک عراق به هر حاکمی در این سرزمین، تعیین تکلیف حاکمیّت اروندرود را به نفع عراق، گوشزد می کند. عراق، هرگاه فرصت یابد یا از طریق اروندرود یا از جانب کویت، در پی حل مشکل عدم دسترسی مناسب و عدم حضور مستقیم و قابل اعتنا در آب های خلیج فارس برخواهد آمد.
- سقوط شاه به عنوان ژاندارم منطقه، نیرویی چون حاکمیت عراق را که غرب از سال 1958 از نظام سه قطبی امنیت و قدرت منطقه خلیج فارس ∗ کنار گذارده است، به پرکردن این خلاء قدرت ایجاده شده ترغیب می کند.