کتاب خواب غزالان

معرفی کتاب خواب غزالان 

کتاب خواب غزالان اثر مرتضی نوربخش است که در این اثر به بررسی پنجاه شاعر سبک هندی پرداخته است. سبک هندی حلقه واصله شعر کلاسیک به شعر امروز است و می توان ردپای نوآوری های شعر معاصر را در سبک هندی به وضوح مشاهده کرد. 

درکتاب پنجاه شاعر تاثیر گذار سبک هندی مثل صائب تبریزی، بیدل دهلوی و کلیم کاشانی آورده شده است، که پس از معرفی زندگینامه آن ها گزیده ای از اشعار این بزرگان آورده شده است. عنوان کتاب «خواب غزالان» را برگرفته از شعر صائب تبریزی دانسته است.

نوربخش که به تازگی در کتابی بعنوان «قیمت عشق» به بررسی سبک عراقی پرداخته است، به تفاوت های سبک عراقی و هندی اشاره داشته و گفته است سبک عراقی، سبکی درونگرا است و سبک هندی به نوعی سبکی برون گرا است. 

در سبک هندی بیشتر ارتباط با اشیا مطرح است ولی در سبک عراقی این قضیه کمتر است از این حیث شعر معاصر جزیی نگری خود را مدیون سبک هندی است.

گزیده کتاب خواب غزالان

در شعر درون‌گرا، به‌ویژه سبک عراقی، شعر مانند شاهدی است که در نقاب است و سر و کار شاعر با نمادهاست و در شعر برون‌گرای سبک هندی شعر مانند زیبارویی است که نقاب از چهره‌اش برداشته شده و جان‌مایة شعر در ارتباط با اشیاست. از این‌ رو، در شعر سبک هندی بخش عمده‌ای از زبان شعر به زبان عامة مردم نزدیک‌تر است، به فرض وقتی که صائب می‌گوید:

اظهار عجز پیش ستمگر ز ابلهی‌ست

اشک کباب باعث طغیان آتش است

احساس لذت زودتر منتقل می‌شود تا اینکه خواجه حافظ می‌گوید:

سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد

آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد

ولی همواره این اتفاق نمی‌افتد و تنها سهولت معنی مورد نظر شاعر نیست و در آن بخش کمتری از زبان، که هر سراینده‌ای به آن دسترسی ندارد، شاهد جرقه‌هایی هستیم که از هر کدام می‌توان آتشی عظیم فراهم کرد، با خیال‌انگیزی و نوآوری‌هایی چون «لغزیدن پای هوش» در مصرع «ز اضطراب دلم پای هوش می‌لغزد» از عرفی، یا «دویدن آفتاب» و «دویدن رسوایی» از صائب:

هرچند آفتاب به هر کوچه‌ای دوید

رسوایی من است به عالم دویده‌تر