کتاب جاهلیت اعتقادی و رفتاری با رویکرد قرآنی

معرفی کتاب جاهلیت اعتقادی و رفتاری با رویکرد قرآنی

کتاب جاهلیت اعتقادی و رفتاری با رویکرد قرآنی اثر میترا بهرامی و لعیا فلسفی می‌باشد و انتشارات قانون یار آن را منتشر کرده است. کتاب جاهلیت اعتقادی و رفتاری با رویکرد قرآنی مجموعه‌ای از عقاید و اندیشه‌ها، اخلاق و رفتارهای جاهلی و مهم ترین عوامل و آثار جاهلیت و جهل گرایی را مورد بررسی قرار می‌دهد. یکی از اهداف قرآن کریم، تغییر فرهنگ و ایجاد تحوّل بنیادی در ساختار جامعه عصر نزول بوده است.

این جامعه دارای خصوصیّات و ویژگی‌هایی بوده که قرآن کریم از آن‌ها تعبیر به «جاهلیّت» می‌کند. از آن جا که ساختار جامعه عصر جاهلیّت در همه ابعاد آن، چه بعد سیاسی و حاکمیّتی و چه بعد فرهنگی-اجتماعی، ساختاری غیرالهی و شرک آلود بود، نیاز به تغییر بنیادین و اساسی داشت، تا شالوده نظام نوپای اسلامی، بر پایه‌هایی الهی، محکم و سالم پی ریزی شود. از این رو قرآن کریم در آیات متعدّدی، مسأله جاهلیّت را در اشکال و نمودهای گوناگون و مصادیق مختلفش، مورد بررسی قرار داده است، تا با شناساندن وجوه مختلف آن، مسلمانان را از غلتیدن در تارهای نامرئی و عنکبوتی مظاهر گوناگونش برحذر دارد.

گزیده کتاب جاهلیت اعتقادی و رفتاری با رویکرد قرآنی

برای دانستن علل و عوامل جاهلیّت و جهل گرایی آگاهی از محیط زندگی اعراب جاهلی و نیز فرهنگی که بر جامعه آنان حاکم بود، ضروری می‌نماید. سرزمین عربستان یا بهتر بگوئیم شبه جزیره عربستان، از نقطه نظر جغرافیایی با این که از پنج سو به دریا محدود شده؛ از موهبت الهی آب که مایه حیات است، بهره چندانی ندارد و رشته کوه‌های بلندی که در امتداد دریای سرخ تا خلیج فارس کشیده شده است همچون دیواری بلند مانع رسیدن هوای مرطوب به قسمت اعظم این سرزمین می‌شود. در بین این کوه‌ها، درّه‌های کوچک و بزرگی وجود دارد که اعراب به آن وادی می‌گویند.

سراسر منطقه ساحلی شبه جزیره جز چند نقطه، پوشیده از موانع طبیعی است که مانع از پهلو گرفتن کشتی‌ها می‌شود. به علّت وجود همین موانع طبیعی و نیز خشک و غیر قابل سکونت بودن و نداشتن منابع و ثروت‌های طبیعی، میل و رغبتی برای توجّه به این سرزمین از جانب سرزمین‌های قدرتمند دنیای آن روز وجود نداشته و این سرزمین قرن‌ها دست نخورده و غیر قابل نفوذ باقی مانده بود. (البته امروزه با وجود منابع سرشار نفت و گاز، رغبت بسیار بیگانگان، عربستان را به یکی از پر جاذبه ترین نقاط جهان برای قدرت‌های جهانی تبدیل کرده است.) اگر چه این امر خود می‌تواند مزایایی مانند: مورد طمع قرار نگرفتن و بکر ماندن این سرزمین داشته باشد؛ ولی از طرفی مانع ورود فرهنگ‌ها و تمدّن‍‌های مختلف به این سرزمین هم می‌شده است.

برای شناخت محیطی که اعراب جاهلی در آن زندگی می‌کردند، شاید کلام امیر کلام رساترین باشد؛ آن جا که می‌فرماید: «خداوند، پیامبر اسلام، حضرت محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را هشدار دهنده جهانیان مبعوث فرمود، تا امین و پاسدار وحی الهی باشد، آنگاه که شما ملّت عرب، بدترین دین را داشته، و در بدترین خانه زندگی می‌کردید، میان غارها، سنگ‌های خشن و مارهای سمّی خطرناک فاقد شنوایی، به سر می‌بردید، آب‌های آلوده می‌نوشیدید و غذاهای ناگوار می‌خوردید، خون یکدیگر را به ناحق می‌ریختید، و پیوند خویشاوندی را می‌بردید، بت‌ها میان شما پرستش می‌شد، و مفاسد و گناهان، شما را فرا گرفته بود».