معرفی کتاب فراموشان
کتاب فراموشان دربردارنده ی شش روایت با عناوینی نظیر «روایت قاصد والی مدینه»، «روایت همسر زهیر بن قین»، «روایت یکی از سربازان حربن یزید ریاحی»، «روایت غلام عبیدالله بن زیاد»، «روایت یک کاتب گمنام» و «روایت قیس بن اشعث» است.
کتاب فراموشان همان طور که از عنوان آن برمی آید نویسنده به سراغ کسانی رفته است که از نگاه مقتل نویسان پوشیده مانده اند و فراموش شده اند. اگرچه روایت او سرانجام همان حادثه عظیم را بازنمایی می کند، اما این بار افرادی مانند تامه؛ والی مدینه، همسر زهیر بن قین، یکی از سربازان حربن زیدریاحی و… راویان واقعه کربلا هستند.
با این تأکید که همه آن ها از همان «امر واقع کربلا» سخن می گویند، ولی از زاویه و نظر خود و نه همچون مقاتل از زبان یک راوی دانای کل. این رویکرد، علاوه بر جان دادن به شخصیت های فراموش شده تاریخ، به معنای نگاه به واقعه عاشورا از زاویه ای است که تاکنون دیده نشده است. در این جا، روایت کلان ماجرا همان است که بود، یعنی همان امر واقع، ولی جزییات و ظرایفی از آن نقل شده که تاکنون برای مخاطب ناشناس بوده است. از این منظر کتاب فراموشان دارای اعتبار و اهمیت است. نکته دیگر درباره این کتاب، نحوه روایت نویسنده است. تاکنون در مقاتل، حادثه عاشورا و وقایع قبل و بعد آن، در یک روایت کلی و یکپارچه بیان می شد.
نهایتا با یک فصل بندی، بخش های مختلف این ماجرا از هم تفکیک می شد، اما کل واقعه در قالب یک روایت بود. در حالی که مؤلف، این واقعه را به شکل داستان هایی جداگانه دیده است که هر کدام هم راوی خود را دارند. این داستان ها وقتی کنار هم چیده می شوند، کلیت حادثه کربلا و شهادت امام حسین(ع) را ترسیم می کنند، ولی به تنهایی نیز دارای مزیت و معنا هستند. این شیوه روایی، نزدیک شدن به یک واقعه تاریخی، از زاویه ای مدرن است. یعنی او بدون آن که عنصر خیال را بیش از حد وارد ماجرا کرده باشد، بار و تمرکز خیال پردازی اش را بر روی نحوه روایت خود گذاشته است.
بدین ترتیب، نویسنده توانسته به عنوان فرعی کتاب خود یعنی «داستانی از واقعه کربلا» دست یابد. بدین معنا که هم از عناصر روایی داستان بهره جوید و هم واقعه کربلا را بیان کند. کتاب فراموشان، آن گونه که در شناسنامه اش آمده، جزو کتاب های انتخابی وزارت آموزش و پرورش در فهرست توصیفی کتاب های آموزشی شماره یک (دوره های راهنمایی و متوسطه) است. از این جهت نیز کار مؤلف قابل تأمل است؛ چراکه سعی را برای آشنایی با رخداد عظیم کربلا هدف قرار داده که بسیاری نیازمند شناختی صحیح از این واقعه هستند.
با این حال، گاه در کتاب فراموشان کلمات و عباراتی دیده می شود که شاید درکش برای مخاطب نوجوان و جوان دشوار باشد. ضمن آن که چنین عباراتی با راویان آن ها هم چندان تناسب ندارد. اما این موارد، اندک هستند و درمجموع، زبان ساده وی در داستان های این کتاب، از زبان راویان مختلف، می تواند دریچه ای روشن برای ورود مخاطبان به این عرصه بزرگ باشد.
