کتاب شعر مقاومت خراسان، اثر سعید حیدری؛ شامل خاطراتی از شاعرانی است که سندهای زنده تاریخ حماسه خراسان و افراد تأثیرگذار بر ادبیات دفاع مقدس هستند.
در این کتاب با بیست و شش تن از شعرا، از جمله حسین ابراهیمی، محمود اکبرزاده، محمد حسین جعفریان، احمد زارعی، غلام عباس ساعی، مصطفی محدثی خراسانی و … مصاحبه شده است و در هفت بخش به بررسی ادبیات پایداری بر مبنای «ادبیات عصر انقلاب»، «ادبیات جنگ» و «ادبیات پایداری جهانی» پرداخته است.
بخش دوم
تقسیمبندی و آمار موضوعات شعر دفاع مقدس
وقتی یک واقعه تأثیرگذار در یک کشور رخ میدهد، در مسیر زمان در آن کشور در مورد این واقعه این مراحل اتفاق میافتد:
- مرحلهی وقوع ماجرا
- مرحلهی نقل دهان به دهان
- مرحلهی ثبت واقعه
- مرحلهی انتقال واقعه به زبان هنری
این مراحل در گذشته بسیار طولانیتر بود و بعد از مرحله نقل دهان به دهان، مرحلهی نقل سینه به سینه را نیز میگذراند. شاید امروزه فاصلهی این مراحل از چندین سال به چند روز یا کمتر رسیده باشد. اما در حقیقت، وقتی هنر در بیان یک ماجرا موفق است که چند سالی از وقوع آن ماجرا گذشته باشد و باد و باران حوادث بعدی، گوهر آن را نمایان ساخته باشد. علیرغم تصور بسیاری که گمان میبرند باید به سرعت و در اولین مراحل دست به خلق اثر هنری زد، به نظر میرسد که کار درست این دوره، ثبت صحیح، کامل و دقیق اتفاقات است؛ چیزی که در جنگ ایران اتفاق افتاد و کسانی مثل مرتضی سرهنگی و هدایت الله بهبودی به نیکویی به ثبت خاطرات آن ایام اهتمام کردند.
از این روی آنها که شتابزده به تولید آثار هنری، مخصوصاً در زمینهی فیلمسازی و هنرهای پرمشغله پرداختند، امروزه چندان رغبتی به بازگشت و مرور آن چه انجام دادهاند ندارند. اگر چه از این اتفاق گریزی نیست، هنر شگفتیساز سالها بعد از واقعه متولد میشود. با عنایت به این موضوع، بازبینی موضوعات شعری دفاع مقدس بعد از جنگ، نکات و لطیفههایی را به همراه دارد و دقت در آنها راهکارهای مناسبی را در حرکت ارزشی نظام، نشان خواهد داد. شعرهای مورد بررسی در این مجموعه شامل پنج مرحله است که از کتب برگزیدهی اشعار کنگرههای دفاع مقدس انتخاب و موضوعبندی شده و سپس به صورت نمودار آماری ارائه شده است. البته قبل از دقت در آمارها، توجه به این موضوع ضروری است که این اشعار از بین هزاران شعر برای دفاع مقدس انتخاب شده است.
لذا نگاه داوران این کنگرهها و نیز موضوعات آنها نیز تأثیرگذار بوده است. یعنی ممکن است در دورهای شعر کودک، مورد توجه برگزار کنندگان جشنواره نبوده باشد و یا برعکس، شعر مقاومت ملل دیگر در این اواخر به موضوعات جشنوارهی دفاع مقدس اضافه شد. با این توضیحات شعرها در یک دوره آثار برگزیدههای هنری دفاع مقدس و در چهار دوره آثار برگزیدگان مسابقات جشنوارههای دفاع مقدس بودهاند.