کتاب باران خوبیها نوشته علیرضا پناهیان توسط انتشارات بیان معنوی منتشر شده است.انسان ها معمولاً از شنیدن توصیه زود خسته میشوند. حتی برخی از آن فرار میکنند، اما توصیف اینگونه نیست؛ به ویژه اگر توصیف خوبیها باشد.
شاید هیچ چیزی به اندازه توصیف خوبیها نتواند انسانها را برای حرکت و اقدام به شوق آورد و به آنها انگیزه و اراده کافی ببخشد. اساساً شیوه «توصیف» که به جای «توصیه به کار میرود روشی منحصر به فرد و بسیار تأثیرگذار است که انسانها را عمیقاً به حقیقت جذب و علاقهمند میکند.
حضرت آیت الله بهجت (ره) می فرمود: «مراجعه به تراجم علمای سلف، زندگینامه عالمان درگذشته، به منزله مراجعه به کتابهای معتبر اخلاقی است.» علتش این است که آن کتابها در واقع توصیف زندگی انسانهای خوب است. مقام معظم رهبری نیز شبیه همین مطلب را در جمع طلاب و اساتید حوزه علمیه قم فرمودهاند. اما به همین مقدار که توصیف هنرمندانه و باورپذیر اثری عمیق در جان انسانها دارد، کار به شدت سختی نیز هست.
امیرالمؤمنین (ع) این کار را در مشهورترین و بهترین خطبه اخلاقی نهج البلاغه یعنی خطبه متقین به درخواست یکی از یاران عارف خود به نام «همام» انجام داده است. در این خطبه هیچ توصیهای وجود ندارد و از ابتدا تا انتها توصیف است.
حضرت در این خطبه شریف که از نظر زیبایی سبک، مخاطب، جامعیت و تأثیرگذاری کم نظیر است، به توصیف فضائل و زیباییهای اهل تقوا پرداخته است.باران خوبیها بخش اول از شرح این خطبه توسط استاد پناهیان است که در جلسات هفتگی در مسجد دانشگاه تهران برای دانشجویان ارائه شده و اکنون پس از تنظیم و بازنویسی توسط واحد پژوهش موسسه بیان معنوی منتشر شده است.
5. داشتن صبغه عرفانی
ویژگی دیگر این خطبه داشتن صبغه عرفانی است. کلمات اخلاقی مسائل فقهی و مباحث اعتقادی ممکن است صبغه عرفانی داشته باشندو ممکن است نداشته باشند. یعنی این مباحث را هم میتوان با صبغه و نگاه عرفانی بیان کرد و هم بدون این نگاه، مثلاً توصیه به اینکه «برای حفظ عزت، نباید انسان دست خود را در مقابل دیگران دراز کند، یک توصیه اخلاقی است که صبغه عرفانی ندارد؛ همین توصیه را میتوان با صبغه عرفانی این گونه بیان کرد، زشت است در مقابل خدایی که صاحب توست و این همه نعمت به تو ارزانی داشته، دستت را به سوی غیر او دراز کنی.»
علاوه بر دستورات، اخلاقی مباحث اعتقادی و فقهی را هم میتوان با صبغه عرفانی بیان کرد، بیشتر کلماتی که در این خطبه وجود دارند، دارای صبغه عرفانی هستند. این نکته بسیار مهمی است. به همین دلیل فرازهای این خطبه برای بشر امروز که به صورت فزایندهای به سمت عرفان و معنویت گرایش پیدا کرده است، میتواند بسیار راهگشا باشد.