کتاب اخلاق گفت و گو pdf
معرفی کتاب اخلاق گفت‌وگو
کتاب اخلاق گفت‌وگو، اثر حجت‌الاسلام علی‌محمد حسین‌زاده توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است، این کتاب به تلاش برای ارایه مدلی تعاملی با تبیین اخلاق گفت‌وگو با هدف ایجاد گفت‌وگویی سالم و اثربخش می‌پردازد.
از مهم‌ترین نعمت‌های خداوند بعد از تعلیم قرآن و آفرینش آدمی، آموختن بیان است. بیان گرچه از نظر مفهومی، معنای گسترده ای دارد و به هر چیزی گفته می‌شود که مبین و آشکارکننده باشد، اما مصداق مهم آن سخن گفتن است. البته باید توجه کرد که هر سخن گفتنی هم بیان نیست؛ بیان، چیزی فراتر از تکلم یا ادای کلمات است؛ جانوران نیز از طریق مبادله علائم صوتی و تصویری با هم گفت‌وگو میکنند، اما این علائم بسیار محدود، گنگ و مبهم است؛ درحالی‌که بیان به صورت گسترده و نامحدود در اختیار انسا‌ن‌ها قرار دارد؛ زیرا خداوند قدرت فکری لازم را برای سخن گفتن به آنان بخشیده است. از سوی دیگر، انسان موجودی اجتماعی است و ارتباط با سایر آدمیان از نیازهای او محسوب می‌شود.
یکی از عامترین و مهم‌ترین شکل این ارتباط، ارتباط زبانی یا گفت‌وگوست. تأثیر و نقش گفت‌وگو در ساماندهی و شکل جامعه به گونه‌ای است که اگر ما یک گفت‌وگو سالم و مطلوب را به شکل الگو و مدلی کارآمد ارائه دهیم، می‌توانیم اوصاف و فضایل جامعه انسانیِ نمونه را بشناسیم و به مردم بیاموزیم که چگونه در زندگی اخلاقی انسانی داشته باشند. بیان یک گفت‌وگو سالم و نتیجه بخش بستگی به تبیین پیش نیازها، اصول و ارزشهای اخلاقی آن دارد که از مهم‌ترین بخش‌های اخلاق کاربردی در دانش اخلاق است.
کتاب اخلاق گفت‌وگو تلاش دارد، گامی در این عرصه بردارد و با تبیین اخلاق گفت‌وگو، مدل و الگوی گفت‌وگویی سالم و مؤثر را ارائه دهد. این کتاب در در پنج فصل و طی ۲۰ گفتار به بیان مطالبی با عناوین ضرورت و کارکردهای گفت‌وگو اخلاقی، انواع گفت‌وگو، ارکان گفت‌وگو، مبانی هستی‌شناسی، عدالت، انصاف، تقدیم دیگران بر خود، آسیب‌های رفتاری، آفات و آسیب‌های نفسانی و ... می‌پردازد.
همچنین این کتاب در پایان برای تحقق اخلاق گفت‌وگو در افراد و فرهنگ عمومی، به پیشنهاد راهکارهایی جهت تحقق گفت‌وگوی اخلاقی می‌پردازد که در ذیل می‌خوانیم:
۱. توجه به ضرورت و کارکرد مثبت گفت‌وگوی اخلاقی؛ توجه به آثار شگرف و فراوان گفتگوی سالم و زیبنده در هویت، کمال و شکوفایی افراد و جامعه انسانی، می‌تواند انگیزه‌های انسان را در انجام چنین گفتگویی مضاعف سازد.
۲. توجه به پیش‌نیازها و زیرساخت‌های گفت‌وگو؛ گفتگوی مطلوب مبتنی بر پیش‌نیازها و الزاماتی است که گفتگو بر آن‌ها تکیه دارد. عدم توجه به این الزامات، آدمی را از دست‌یابی به گفتگوی اخلاقی ناکام می‌سازد.
۳. توجه به آسیب‌ها و آفات اخلاقی گفت‌وگو؛ شناخت و توجه به آسیب‌های اخلاقی گفتگو نخستین شرط تحقق گفتگوی اخلاقی است.
۴. تقویت باورهای دینی و باورمندی به نظارت دایمی پروردگار؛ انگاره‌های دینی و اعتقاد به نظارت دایمی پروردگار و احساس حضور او، دگرگونی ژرفی در فکر، گفتار و رفتار آدمی ایجاد می‌کند و وی را وادار می‌سازد سخنان و رفتاری شایسه داشته باشند.
۵. ارتقا اخلاقی و رشد شخصیتی افراد؛ رشد و ارتقای شخصیت اخلاقی انسان، موجبات رعایت هنجارها و ارزشهای اجتماعی و از جمله اخلاق گفتگو را فراهم می‌آورد.
۶. آموزش و تمرین اصول و قواعد اخلاقی گفت‌وگو؛ گفت‌وگو چونان دیگر امور اکتسابی، یادگرفتنی و آموختنی است، بنابراین، تحقق آداب گفت‌وگو، نیازمند آموزش و یادگیری و سپس تمرین و تکرار است.
گزیده کتاب اخلاق گفت‌وگو
گفت‌وگو راهی است برای بازکردن امکانات و دیدن انتخاب‌های جدید، گفت‌وگو برای شناسایی انتخاب است، انتخاب کردن به معنای برگزیدن از میان چند گزینه است. در فرایند گفت‌وگو با طرح ایده‌ها و افکار متفاوت، راه انتخاب نیک هموارتر می‌شود.
در مقابل، اگر انسان در حصار افکار و تجربیات خویش به تنهایی گام بردارد، انتخاب‌ها، محدود و ضریب خطا بالاتر می‌رود.
