کتاب اخلاق پژوهش pdf

معرفی کتاب اخلاق پژوهش

کتاب اخلاق پژوهش، اثر محمدرضا جباران؛ برای تنقیح دقیق موضوعات از کتب زیادی در فنون مختلف، مثل روش‌شناسی تحقیقات، جامعه‌شناسی، سیاست، حقوق، کلام، لغت و... بهره گرفته و در پنج فصل تنظیم گردیده است، که در هر فصل به بررسی موضوعی خاص پرداخته که شامل مفاهیم و کلیات، درباره‌ی پژوهش، اخلاق پژوهش و غیره می‌باشد.

گزیده کتاب اخلاق پژوهش

مسئولیت پژوهنده نسبت به نتیجه‌ی تحقیق

آیا پژوهنده نسبت به نتیجه‌ی پژوهش خود مسئولیتی دارد و لازم است درباره‌ی نیک و بد آن دغدغه داشته باشد یا نه؟ در پاسخ به این پرسش، دانشمندان دو موضع روشن و علنی دارند: برخی از دانشمندان با استناد به پاره‌ای گزاره‌های اثبات نشده و نوعی مصادره به مطلوب، مسئولیت محقق را انکار کرده‌اند.

گزاره‌هایی مثل «علم برای علم»، «مرز ناشناسی تحقیق علمی»، «بی‌طرفی علم» و «عدم ارتباط علم و سیاست» که هرگز در یک فرایند صحیح انتقادی به اثبات نرسیده، شعارهایی هستند که برای توجیه عدم مسئولیت دانشمند سر داده می‌شود. طرفداران این رویکرد عمدتا با اتکا بر منطق تمایز بین عالم محض و کاربردی از سیاست آزادی مطلق علم و نظریه‌ی عدم مسئولیت طرفداری می‌کنند.

به نظر آن‌ها، تنها کاربرد علم است که می‌تواند زیان‌بار باشد و تا آن‌جا که به علم محض مربوط می‌شود یگانه وظیفه‌ی دانشمند آگاه ساختن مردم از نتایج پژوهش‌های خویش است. این که دیگران از نتایج مذکور چه استفاده‌ای می‌کنند ربطی به آن‌ها و هیچ دانشمند دیگری ندارد. فاینمن، فیزیکدان آمریکایی، در توجیه این رویکرد نوشته است: کسانی که اصرار می‌ورزند دانشمندان و علمای علوم دنیوی موظف‌اند درباره‌ی اثر دانش خود بر جامعه تشویش و دغدغه‌ی خاطر داشته باشند، لذت اندیشیدن و پی بردن را در نظر نمی‌گیرند. آیا این لذت و حظ شخصی که دانشمند می‌برد برای کل جامعه ارزشمند است؟ پاسخ منفی است.

اما باید به یاد آورد که ارزش خود جامعه چیست. اگر به ژرفای مطلب برسیم، خواهیم دید که ارزش بنیادی جامعه در این است که افراد از زندگی خود لذت ببرند. در این حال، حظ و لذتی که دانشمند می‌برد دست کم به اندازه‌ی هر لذت و حظ دیگری باید ارزشمند باشد.. .