کتاب موضوع شناسی تربیتی
معرفی کتاب موضوع‌شناسی تربیتی
کتاب «موضوع‌شناسی تربیتی» نوشته سیدمحمد صادقی‌آرمان برای آشنایی با برنامه‌ریزی مدیران فرهنگی و مربیان تربیتی و روحانیان در انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است.
اکثر اوقات ما عادت کرده‌ایم که بدون شناخت کافی از نیازها و مشکلات جامعه هدف، برنامه‌هایی را برای آنها تدارک ببینیم و در اجرای برنامه‌ها نیز به شکل دستوری و آمرانه عمل کنیم، در نتیجه برنامه‌ها، موفقیت مورد انتظار را نخواهند داشت. نیازسنجی، روشی است که توسط آن، نیازها یا به عبارت دیگر مسائل اخلاقی جامعه هدف را به طور واقعی از نزدیک بررسی و شناسایی می‌کنیم. نیازسنجی با شناسائی نیاز‌های مهم، مبنایی برای دستیابی به اهداف و طبعا بستر مناسبی برای سازماندهی سایر عناصر مهم حول محور نیاز‌های اولویت‌یافته فراهم می‌کند.
سید محمد صادقی آرمان نویسنده کتاب «موضوع شناسی تربیتی» بیان کرده است که گام اول یا خشت اول برنامه‌ریزی برای رشد و تربیت مربیان و مدیران تربیتی، تعیین نیاز‌های تولیدی در حوزه محصولات تهذیبی است که اگر به درستی طرح‌ریزی و اجرا شود، اثربخشی را به همراه خواهد داشت؛ در غیر این صورت تا ثریا می‌رود دیوار کج. تولید محصولات، گران است. لذا فقط باید موقعی ارائه شود که اولاً پاسخی به یک نیاز شناخته شده باشد و ثانیاً بهترین راه‌حل برای مشکلاتی باشد که از آن طریق قابل‌حل است. فعالیت‌هایی که بدون توجه به این شرط طراحی و اجرا شوند، در واقع نوعی اتلاف منابع ارزشمند هستند.
اولین و اساسی‌ترین گام در تولید محصولات تربیتی، اجرای صحیح و مبتنی بر واقعیت فرایند نیازسنجی است. نیازسنجی در حقیقت سنگ زیرین ساختمان تولید است؛ هر قدر این سنگ زیرین بنیانی‌تر و مستحکم‌تر باشد، بنای روی آن محکم‌تر و آسیب‌ناپذیرتر است. برنامه‌ریزان تولید محصول در سراسر جهان و در تمامی سازمان‌هایی که با تولید محصول سروکار دارند، ناگزیرند برای تولید محصولات خویش، دلایل قانع‌کننده‌ای داشته باشند. نیازسنجی در واقع جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات است که بر اساس آن نیاز‌های افراد، گروه‌ها، سازمان‌ها و جوامع مورد شناسایی قرار گیرد. نویسنده در کتاب «موضوع‌شناسی تربیتی»، به دنبال موضوعات اخلاقی و تهذیبی جهت طراحی نظام جامع تولید محصولات تهذیبی برای تربیت ویژه طلاب و مربیانی که در این نقش ظاهر می‌شوند است و این مجلد با عنوان موضوع‌شناسی تدوین شده است بیان راهبردی این کتاب عبارت است از: هر نیازی که انسان‌ها دارند - نیاز‌های معنوی، نیاز‌های مادی، فردی، اجتماعی، دنیوی، اخروی و همه و همه - در ظل حاکمیت دین خدا تأمین می‌شود. در یک کلام هر آنچه را که در مورد موضوعات محصولات تهذیبی طلاب و مربیان و مدیران تربیتی و فرهنگی نیاز داریم از کتاب «موضوع‌شناسی تربیتی» بپرسیم و جویا شویم.
گزیده کتاب موضوع‌شناسی تربیتی
تعریف نیاز
ارائۀ تعریف دقیق و صریح از نیاز آسان نیست و به همین دلیل از مفهوم نیاز ممکن است تعابیر و تفاسیر مختلف ومتفاوتی ارائه شود.
1. نیاز به معنای خواسته‌ها و نظرات افراد: نیاز به معنای خواسته‌ها و نظرات افراد، نیازسنجی به معنی تعیین و مشخص کردن برداشت‌ها، نظرات و ترجیحات افراد است.
2. نیاز به عنوان نقص یا مشکل: نیاز هنگامی به وجود می‌آید که در آن نوعی نقص یا مسئله در یک زمینۀ خاص وجود داشته باشد و آن نقص ذاتاً مضر باشد.
3. نیاز به عنوان فقدان یا ضرورت چیزی: نیازها به عنوان چیزهایی (وضعیت‌ها و...) که ضروری یا مفید هستند، تعریف می‌شوند.
4. نیاز به معنای فاصله یا شکاف: نیاز در قلمرویی وجود دارد که در آن «موقعیت واقعی یا موجود» با «موقعیت مطلوب، یا مورد نظر» فاصله دارد.
