مهم‌‎ترین پرسش‌هایی که بشر از آغاز هستی با آن مواجه بوده، پیرامون رمز و راز هستی بوده است پرسش‌هایی مانند اینکه «هستی چیست؟»، «من کیستم؟» «کجا هستم؟»، «از کجا آمده‎ام» و «به کجا می‎روم؟» و یا به گفتۀ مولوی: «از کجا آمده‎ام، آمدنم بهر چه بود؟ به کجا می‎روم؟ آخر ننمایی وطنم؟» پرسش‎هایی از این دست و مواردی مانند اینکه «معاد چیست؟»، «بهشت، جهنم و برزخ چگونه جایی است؟» و «چه ارتباطی با ما دارد؟» و ده‎ها پرسش نظیر آن، نه‎ تنها دغدغۀ ما که مسلمان یا شیعه هستیم که، دغدغۀ همۀ انسان‌های روی کرۀ زمین در تمام ادوار تاریخ انسانیت بوده است. پاسخ به این پرسش‎ها متکفّل و متصدی خاص خودش را دارد و علوم مصطلحی مانند فلسفه،کلام، عرفان، قرآن و حدیث، به‌‎طور مفصل به آن پاسخ داده‎ و می‎دهند؛ لیکن از دیدگاه ما، بدون «خودشناسی» و «معرفت نفس»، پاسخ به این پرسش‎ها و پرسش هایی مانند آن، بسیار دشوار و شاید غیرممکن باشد. بدون معرفت نفس و خودشناسی، نه توحید به‎طور کلّی فهمیدنی است، نه صفات و اسماءِ الهی، نه معاد، نه مبدأ و نه مقصد! پس راهی جز خودشناسی نداریم، زیرا بدون دانستن مراتب نفس، رابطۀ نفس آدمی با سرزمین وجودی خود، ارتباط ظاهر با باطن بدن، نقش اعمال و نیّات و رفتار در شکل و شمایل نفس آدمی، رابطۀ عالم هستی و مراتب وجودی آن به علم حضوری، دانستی نیست. به منظور پاسخ به این پرسش‌ها، کتاب «مبدأ و معاد در اندیشه اسلامی»، به بررسی این موضوع پرداخته و درباره پدیده معاد، مرگ، برزخ، قیامت و ... به بحث می‌پردازد.

گزیده کتاب مبدأ و معاد در اندیشه اسلامی

برزخ در لغت به‎ معنای حائل و پرده و مانع بین دو چیز است و در اصطلاح کلامی نیز به عالمی که از هنگام مرگ انسان تا قیامت کبری فاصله شده است، گفته می‎شود. در واقع، برزخ در بین دنیا و آخرت واقع شده و عالمی وسیعی است که محدودۀ آن از ابتدای مرگ و عالم قبر تا برانگیخته ‎شدن در قیامت را شامل می‌شود. به بیان دیگر، بَرْزَخْ عالَم میان دنیا و قیامت است که از آن به «قیامت صغری»، عالَم قبر، عالَم مثال و خیال منفصل نیز تعبیر می‌شود. حضرت امام خمینی(ره) در این موضوع سخن زیبایی دارند. می‌‎فرمایند: «وقتی که انسان مُرد، قوای نفس در مرتبه برزخیت جمع خواهند شد و به آن مرتبه رجوع خواهند کرد و قشر خود را که بدن باشد، خواهند انداخت. یعنی قوا به باطن نفس رجوع خواهند کرد. این است معنای «اِذَا مَاتَ بْنُ آدَمَ فَقَدْ قَامَتْ قِیامَتُهُ» که می‌فرماید: چون فرزند آدم مُرد، قیامتش بر پا می‌شود، این «قیامت صغری» است. یک «قیامت کبری» هم هست و آن وقتی است که تمام قوای عالم بر باطن وجود برگشت نمایند.»

صفحات کتاب :

392

کنگره :

‏‫‬‮‭BP۷/۷‬

دیویی :

‏‫‬‮‭۲۹۷/۰۷۶‬

کتابشناسی ملی :

9526207

شابک :

‏‫‫‭978-622-7273-78-6‬

سال نشر :

1402