کتاب «مسئله آفرینش»، نوشته قاسم اخواننبوی است که در انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسیده است.
مسئله آفرینش از مقولات مشترک سه حوزه معرفت بشری یعنی علم، دین و فلسفه است که از قدیم مورد عنایت صاحبنظران این سه حوزه بوده است. پیوند و مرز مشترک میان فیزیک، فلسفه و دین در آن به خوبی نمایان و هویدا است؛ لذا دور از انتظار نیست که مباحث آن به عنوان یکی از مهمترین مسائل در فلسفههای علم و دین، مورد بحث و بررسی قرار گیرد؛ زیرا درباره آفرینش از یک طرف کیهانشناسان و اخترفیزیکدانان به اظهار نظر پرداخته، و از طرف دیگر الهیاتدانان نیز به بحث در این باره پرداختهاند؛ و از آن جایی که در علم پرسشهای مرزی وجود دارد که علم قادر به پاسخ آن نمیباشد، برای پاسخ به آنها نیازمند به مبانی الهیاتی و متافیزیکی هستیم؛ بحث از فعل الهی و نحوه فاعلیت خداوند در جهان در الهیات به این مسئله ارتباط پیدا میکند.
کتاب «مسئله آفرینش»، به مسئله آفرینش با تکیه بر دستاوردهای علمی و دیدگاههای الهیاتی فیزیکدانان دراینباره و الهیات اسلامی میپردازد. این مسئله از جمله مسائلی است که فکر بشر را از گذشته تاکنون به خود مشغول داشته است. دیدگاههای کلامی، عرفانی و فلسفی درباره این مسئله از قدمت بیشتری برخوردارند؛ در دوران جدید و بعد از رنسانس با توجه به اینکه روش علمی بر اندیشه بشر سیطره پیدا کرد، انسان تمام مسائل را با توجه به روش علمی مورد بررسی و تحقیق قرار میدهد، مسئله آفرینش نیز از این قاعده مستثنی نبود؛ متفکران و اندیشمندان مسلمان این مسئله را با نگرش علمی، مورد بررسی و تبیین قرار دهند. در کتاب «مسئله آفرینش»، سعی شده است با توجه به مبانی اندیشه اسلامی به نقد دیدگاههای الهیاتی پرداخته شود که براساس آن دانشمندان فیزیکدان به تبیین فعل الاهی و مسئله آفرینش پرداختهاند؛ همچنین دیدگاه منکران خدا که براساس مبانی علمی وجود خدا را انکار میکنند، مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.
موضوع الهیات، درباره خدا است. وجود خداوند بهعنوان آفریننده و خدای عالم، در ادیان توحیدی، بدیهی میباشد. خداوند، قسمتی از هر حادثهای است که اتفاق میافتد، اما ضرری نیست که علت بدون واسطه باشد. مشکل اصلی در الهیات این است که اگرچه خداوند در هر حادثهای حضور دارد، اما در عین حال، غایب است و به تجربه در نمیآید. این به آن معنا نیست که تشخیص حضور خدا در حوادث مختلف، یکسان نیست؛ زیرا ممکن است در برخی حوادث یا بهوسیله برخی از انسانها، وجود خداوند احساس شود.