این کتاب جلد اول از کتاب دو جلدی «پرونده کاریکاتور» نوشته محمدرفیع ضیایی است که در پژوهشگاه فرهنگ وهنر اسلامی جوزه هنری تولید و توسط سوره مهر منتشر شده است.«پرونده کاریکاتور» با موضوع بررسی تاریخچه و روند سیر کاریکاتور در جهان در دو جلد منتشر شده است.

جلد نخست از هشت فصل و جلد دوم نیز از 9 فصل تشکیل شده است. فصل نهم این مجموعه (که در واقع فصل اول جلد دوم است) به معرفی کاریکاتور در امریکا شامل (تشکیل آمریکا به عنوان یک دولت واحد، کاریکاتوریست های مشهور آمریکا و لوت پیس، فردریکه پالمر و فردریک اوپر، ریچارد اوت کو آلت، مارشال آریسمان و ...) اختصاص یافته است. فصل دهم این اثر رفیع ضیایی، تاریخچه و زمینه کاریکاتوردر ژاپن را تبیین و تشریح وچارلز ویرگمن را معرفی و بررسی می کند و فصل یازدهم آن، به کاریکاتور درکشورهای آمریکای مرکزی، جنوبی و ... (کاریکاتور در آرژانتین ، مولینا کامپوس، لیمورا، کاریکاتوریست های معاصر و ...) می پردازد.

فصل دوازدهم بررسی وضعیت کاریکاتور درهند و فصل سیزدهم به وضعیت و ویژگی کاریکاتور در کشورهای عرب زبان و معرفی برخی از کاریکاتوریست های مشهورعرب از جمله زهدی العدوی و عبدالهادی شعاع و ... را در بر می گیرد. فصل چهاردهم کتاب «پرونده کاریکاتور» درباره نشریات طنز درمنطقه قفقاز شامل نشریه ملانصرالدین، و معرفی کاریکاتوریست های این منطقه از جمله اشمرلینگ شلینگ و روتر، عظیم عظیم زاده و بهزاد، است.

نویسنده در فصل پانزدهم جلد دوم مجموعه «پرونده کاریکاتور»، به این هنر در ترکیه و بررسی چگونگی تشکیل کشورترکیه پس از شکست دولت عثمانی و معرفی کاریکاتوریست های ترک : (تورهای سلجوق) و (سمیح بالجی اوغلو)، (سلجوق دمیدل) و (لطیف مرسی) و ... توجه نشان داده است. بررسی آغاز کمیک استریپ، کتاب و مجلات کمیک و کاریکاتوریست ها ومعرفی کاریکاتوریست های برنده جایزه پولیتزر از دیگر بخش های این کتاب است.

گزیده متن:

سید علی بهزاد خود در خانواده ای هنرمند به دنیا آمد و پسر نقاش مشهور آذربایجان میر مصور است. او در شیوه کار عظیم زاده را با سنت نقاشی میر مصور در هم آمیخت بهزاد از نوجوانی شروع به کار کرد و طراحی های شلوغ و پرکاری را آفرید که بیشتر تلفیقی از نقاشیو طراحی است. بهزاد کمتر به اغراق کاریکاتوری نزدیک شد و بعضی از کارهای او به شیوه کار روتر شباهت داشت.

شاهسون یکی از روزنامه های احتمالا تک ورقی است که با چاپ دستی یا ژلاتینی در استانبول منتشر می شد. محمدعلی تربیت، در فهرست نشریات آذربایجان از شاهسون به عنوان روزنامه بذله سرا یاد می کند و تاریخ انتشار آن را حدود سال 1306 هجری قمری می داند که برابر با 1888 میلادی و مصادف با سال چهل و دوم از سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و هفت سال قبل از ترور اوست.

نام کتاب توسط دکتر مرتضی گودرزی «دیباج» استاد و محقق هنر انتخاب شد و هم او بود که پیشنهاد کرد پرونده ای بنام کاریکاتور بگشایم و مشوق این راه شد و نهایتا شد آنچه امروز فراهم آمده است.مشکلات این هنر فرهیخته و پیام دار به گونه ای است که هنوز نه رسمیت آکادمیک داردو نه چندان رسمیت حرفه ای و این در حالی است که کاربرد آن در کشاکش های اجتماعی و سیاسی چنان مؤثر است که آتش توپخانه در جنگ.

کتابشناسی ملی :

م‌84-46841

شابک :

978-964-506-685-5‬‬‬

سال نشر :

1389

صفحات کتاب :

554

کنگره :

NC1320‏‫‭/ض9پ4 1389

دیویی :

741/5