کتاب مواقف حشر (دفتر چهارم) شامل درسهای استاد محمد شجاعی است که بهصورت شفاهی ایراد شده است و توسط محمدرضا کاشفی تدوین گردیده است.
نباید پنداشت که عالم آخرت همان دنیاست که دوباره پدیدار گشته است. چنان که با مطالعه توضیحات در دفتر اول، هر عالمی از عوالم هستی دارای احکام آثار و قوانین خویش است و ازاینرو در بازگشت انسان به سوی خداوند متعال، هم روح و هم بدن باید تحول اساسی بیابند تا قابلیت ورود به عالم و عوالم حشر را پیدا کنند. حتی اهل بهشت اگر بخواهند به بهشت راه یابند، باید مواقف حشر را پشت سر گذارند تا لیاقت جوار حضرت حق را به دست آورند. مواقف حشر، یکی از عجیبترین و حیرتانگیزترین آموزههای دینی است.
آنچه در این قالب آیات و روایات به دست ما رسیده است، بسیار عبرتآموز و تأملبرانگیز است. لزوم وجود منازل حشر، معنی و مفهوم نامه عمل، چگونگی قرائت باطن عمل، ماهیت میزان، موقف میزان، موقف حساب و منازل آن، چگونگی جلوه توبه و شفاعت در موقف حساب، موقف صراط و حقیقت آن مباحثی است که تأمل و اندیشه در آنها بهترین هادی و آموزگار ما خواهد بود.
در کتاب مواقف حشر (دفتر چهارم) پس از تحلیل لزوم و ضرورت وجود این مواقف برای نیل به جوار قرب حضرت حق به تبیین نامه عمل، چگونگی قرائت آن، میزان حساب و صراط به عنوان منزلهای حشر پرداخته شده است و سرانجام این حقیقت تفسیر گشته که انسانهای مؤمن پس از گذر از مواقف قیامت، به بهشت که از آثار لقای خداوند با اسمای رحمتش بوده و در واقع رسیدن به رضوان خدا و نظر به وجه اوست، وارد میگردند.
دنیا و آخرت، تفاوتها، رابطه دنیا و آخرت، گذر و نظر، به سوی لقای حق، تفاوت مواقف، لزوم وجود منازل، حشر در آیات و روایات، معنی و مفهوم نامه عمل، صحیفه عمل در آیات و روایات، چگونگی قرائت باطل عمل، ماهیت میزان، موقف میزان در آیات و روایات، سنجش وجود انسان مقدم بر حسابرسی، حساب جلوهای از اسمای حضرت حق، موقف حساب، گوشهای از حساب کلی، موقف حساب، بستری برای رهایی از گناهان و تعلقات، موقف حساب و منازل آن، چگونگی جلوه توبه و شفاعت در موقف حساب، موقف صراط، ظهور و صراط اینجایی، به سوی بهشت یا بهشتها، مطالبی هستند که در کتاب مواقف حشر (دفتر چهار) به آنها پرداخته شده است.
این روایت با لحن خاصی به این حقیقت اشاره دارد که به یک نظر انسانها سه دستهاند. یک دسته انسانهاییاند که در عالم حشر در آن هنگام که مردم درگیر مواقف و عوالم حشرند، تحت سایه خداوند و در جوار قرب حقاند و نیاز به طی آن عوالم و مواقف ندارند، چون آن مراحل را در این دنیا پشت سر گذاشتهاند.
گروهی دیگر انسانهاییاند که باید از حساب و عذاب بگذرند تا پس از تطهیر و تسویه در عالم قیامت به خدا برسند. و عدهای دیگر انسانهاییاند که چون مجموع وجودشان رو به غیرخدا داشته و در حال فرار از خدا بودهاند، به قعر جهنم فرو خواهند رفت. پس انسانهایی که در زندگی دنیوی پاک شدهاند، عوالم ندارند، اما آنها که پاک نشدهاند عوالم دارند و افرادی که در مجموع رو به سوی او نداشتهاند، جهنمی هستند.