کتاب راه و رسم تجارت
معرفی کتاب راه و رسم تجارت
کتاب راه و رسم تجارت در واقع ترجمه و روان‌سازی کتاب المعیشه از فروع کافی اثر محمدبن بن یعقوب کلینی رازی(ره) است که به کوشش آقای رضا مصطفوی تهیه و توسط انتشارات عهدمانا به چاپ رسیده است. مرحوم کلینی در این اثر تلاش کرده است احکام و روایات مربوط به کسب و کار، تجارت، قرض و سایر امور مالی را جمع‌آوری کند تا راهنمای تمامی مسلمین در امور اقتصادی باشد.
ضرورت اصل وحدت رویّه در امور تجاری و نیز در چگونگی معاملات، امری است که لزوم آن بر کسی پوشیده نیست. آن‌چه از روایات در حوزه‌ی مالی و تجاری در دست است، اصول کلی است که اگر تفریع و بررسی شود، برای اداره‌ی امور تجاری بین مسلمانان با مسلمانان و نیز با نامسلمانان، کفایت می‌کند. این احکام و قوانین، آن‌چنان منصفانه و عادلانه تبیین می‌شوند که در همان عصر امامان دو طرف پرسش یا دعوا، هیچ‌کدام ناراضی از محکمه بیرون نمی‌روند.
گزیده کتاب راه و رسم تجارت
خرید و فروش باغ و بستان
1. امام کاظم(ع)میفرمود: کسی نزد امام صادق(ع)آمد و گویی قصد نصیحت آن‌حضرت را داشته باشد، گفت: ای اباعبداللَّه! چگونه است که شما اموال خود را پراکنده و تکّه‌تکّه قرار دادهای، درحالی‌که اگر یک‌جا بودند، انجام کارهایش راحتتر و سودش هم بیش‌تر بود!؟
امام صادق(ع)فرمود: پراکنده کرده‌ام که هرگاه مشکلی برای یکی از آن‌ها برسد، مال دیگر ایمن باشد؛ کیسه‌ی پول همه‌ی این‌ها را گرد میآورد.
2. امام صادق(ع)میفرمود: سخت‌ترین مالی که انسان پس از خود بر جای نمی‌گذارد مال بی‌کار افتاده است. آن مال را درون دیوار و باغ و خانه جاسازی می‌کند (و به کسی نمی‌دهد و به کاری نمی‌زند.)
3. ابان بن‌عثمان می‌گوید: روزی امام صادق(ع)مرا صدا کرد و فرمود: آیا فلانی زمینش را فروخت؟
گفتم: آری.
فرمود: در تورات نوشته شده است که هرکس زمین یا چاه آب خود را بفروشد و با پولی که از آن میگیرد، زمین یا آبی نخرد، پولی که گرفته است بی‌برکت میشود.
4. امام صادق(ع)فرمود: کسی که بستان را میخرد، بهرهمند و سود برده است؛ کسی که آن را میفروشد مالش بی‌برکت میشود.
5. امام صادق(ع) به غلام خود مصادف فرمود: باغ یا بستان بخر؛ زیرا اگر انسان گرفتار مصیبتی شود و به‌یاد آورد که چیزی باقی گذاشته است که خرج خانوادهاش را تأمین می‌کند، آسان‌تر جان میدهد.
6. امام کاظم(ع)فرمود: پولی که برای فروش باغ و بستان می‌گیری، بی‌برکت است؛ مگر آن‌که با آن باغی همانند آن بخری.
7. امام صادق(ع)فرمود: هنگامی‌که پیامبر(ص)وارد مدینه شد، با قدم‌های مبارک خود خانهاش را مشخص کرد و عرض کرد: بارالها! هرکس خانهاش را بفروشد، برایش برکت قرار نده.
8. مسمع به امام صادق(ع)گفت: من زمینی دارم که میخواهند از من بخرند و مرا به این‌کار تشویق میکنند.
آن‌حضرت فرمود: هرکس آب و خاک را بفروشد، مالش تباه میشود.
گفت: قربانت گردم! من آن را گران میفروشم و خانهای بزرگتر از آن می‌خرم.
فرمود: در این‌صورت اشکالی ندارد.
