کتاب معرفت نفس جلد اول

معرفی کتاب معرفت نفس (جلد اول)

کتاب معرفت نفس اثر آیت‌الله حسین مظاهری از علمای حوزه علمیه و اساتید دروس معارف و اخلاق است که در بررسی و تبیین معرفت نفس به نگارش درآمده است.

نوشتار حاضر مجموعه‌ای از سخنان نویسنده با هدف بررسی و تبیین معرفت نفس از جنبه اخلاقی و قرآنی و روایی است. این بررسی را باید نوعی شناخت نفس از نگاه قرآن و عترت (ع) قلمداد نمود. این مجموعه حاصل درس‌های اخلاق نویسنده در ماه مبارک رمضان سال 1393ش و نیز شب‌های جمعه در طول این سال است. اثر یاد شده مشتمل بر مباحثی گوناگون است. بخشی از مباحث به موضوعات مرتبط با روح، نفس و جسم انسان مانند دو بعدی بودن انسان، خصوصیات روحی و جسمی او، تکامل روح و جسم، یاری دهندگان ابعاد وجودی انسان و... اختصاص یافته است.

اهداف خلقت انسان از جمله مباحث دیگر این اثر است که در آن به چهار هدف از اهداف خلقت انسان پرداخته شده است. نیل به مقام وصول و شهود، دستیابی به بهشت جاودان، ارتقاء به مقام عبودیت و بندگی و در آخر صعود به مقام آدمیت از مهم‌ترین اهداف مورد بحث می‌باشند. راهکارهای تهذیب نفس از دیدگاه قرآن کریم با محوریت دستورالعمل مطرح در سوره مبارکه معراج مباحث دیگر اثر را تشکیل داده و به پنج راهکار اهتمام به نماز، اهتمام به قانون مواسات، تقویت ایمان و باور قلبی به معاد، حفظ عفت و غیرت، امانت‌داری و پایبندی به عهد و پیمان، پرداخته است. دو موضوع مهم و بحث‌برانگیز جبر و تفویض و قضا و قدر از مباحث دیگر این مجموعه است که نخست به اختیار انسان و اثبات آن و تشریح نظریه امر بین‌الامرین اختصاص یافته، سپس عوامل تأثیرگذار بر اختیار انسان را ذکر کرده است. در ادامه موضوع قضا و قدر و معنا و مفهوم آن بیان شده است.  بخشی از مباحث نیز به شخصیت‌شناسی انسان اختصاص یافته و از شخصیت‌شناسی انسان در نظام خلقت، پاسداشت عزت و شخصیت انسانی، راه‌های کسب شخصیت و صیانت از آن سخن به میان آمده است.  اعمال انسان در آخرت و سیر انسان در برزخ و قیامت دو موضوع مورد بحث در این اثر است که مشتمل بر مباحثی پیرامون تجسم اعمال، احباط و تکفیر و حیات برزخی است. مباحث پایانی کتاب به بررسی ارتباطات انسان در نظام هستی پرداخته است.

مطالب کتاب بسیار روان و به دور از اصطلاحات پیچیده و فنی است و مباحث فلسفی نیز به صورتی آسان و در قالبی اخلاقی مطرح شده است. به دلیل حفظ اسلوب بیان و نیز دسته‌بندی‌های نویسنده مطالب کتاب معرفت نفس مطابق با بیانات ایشان در جلسات درس‌ و با همان سبک و با کمترین دخل و تصرف و ویرایش تنظیم شده است. از این رو امکان تکرار برخی مطالب یا بیان‌های گوناگون وجود دارد.

گزیده کتاب معرفت نفس (جلد اول)

برای جسم ما بالاترین لذت اینست که افطار کنیم و غذای لذیذی بخوریم و اگر تشنه هستیم، آب بخوریم؛ اما لذت روح اینست که بتوانید یک بینوایی را به نوا برسانید و بتوانید دو رکعت نماز شب با حضور قلب بخوانید و بالاخره بتوانید یک رابطه عاطفی با خدا پیدا کنید.

اگر رابطه عاطفی شد، گرچه خودش می‌آید. مگر این‌که خیلی قسّی‌القلب باشد و بعد صحبت می‌کنم که اگر قسّی‌القلب باشد، نمی‌شود و الّا گریه خودش می‌آید. در این حال تضرع و زاری و حضور قلب دارد و بالاترین لذات برایش نماز شب و روزه و نماز اول وقت است؛ لذا وقتی اول وقت نماز می‌شود، همه چیز فدای نماز می‌شود.