«سرگذشت زبان فارسی دری» به پژوهش و تدوین رسول رهین( -۱۳۱۸)، مجموعه نوشتارهایی پیرامون تاریخچه زبان فارسی دری در کشورهای فارسی زبان همسایه مانند افغانستان و به قلم پژوهشگران این کشور است.
در بخشی از کتاب می خوانیم:
«تا زمانی که آریایی ها در مهد اولیۀ خود (سیر دریا و اکسوس) و اراضی متصل آن زندگی داشتند، دارای زبان واحد و مشترک بودند که عموماً به عنوان زبان هند و اروپایی ذکر گردیده است. هر موجی از توده های اصلی و ساکنین این ساحۀ وسیع که از سرزمین مادری جدا شده و بطرف غرب آسیا و اروپا یا بطرف جنوب فرود آمدند، خانوادۀ بزرگ زبان هند و اروپایی را وسعت دادند. این خانوادۀ بزرگ شامل شاخۀ های زبان های لاتین، اسلاو و یونانی در اروپا، خانوادۀ بزرگ زبان های هند و آریایی در آسیا و سایر وادی های خوشگوار کره زمین می باشد. درین مقاله هدف ما آن کتلۀ بشری است که در مهد اولیۀ خود باقی مانده و در بخدی یا باختر متمرکز و کتلۀ بزرگ آریایی باختری را تشکیل دادند.
زبان شناسان، زبان این خانوادۀ بزرگ را " آریایی" یا هند و ایرانی یا " باختری" نامیده اند. کلمۀ باختری اولین تسمیه ای است که از طرف علمای زبان اطلاق شده است. بعداً در اثر مهاجرت های بعدی و تقسیم شدن این کتله به شاخه های دیگر و مهاجرت بسیاری از قبایل به طرف خاک های وسیع هند و پارس، شاخه های دیگری به وجود آمد که شامل زبان های متعدد می گردد.
اسناد معتبر به این اشاره دارد که خانواده های مهاجر اراضی هند و پارس، از مدیا تا پنجاب، سغدیان و دیگر نقاط نزدیک به آنها تا دیر زمان به همان زبان مادر که از سرزمین اول (باختر) با خود برده بودند، تکلم می کردند. زبان اولی و مادر این کوچ نشین ها در اسناد معتبر، زبان "ودا" و زبان اوستا ذکر گردیده است که دارای همان ادبیات پخته و مکمل حوزۀ علیای سیر دریا و اراضی متصل آن بوده است.»
کنگره :
PIR3052/ر9س4 1388
کتابشناسی ملی :
1923336
شابک :
978-964-439-431-7