نقد ادبی باعث می‌شود قوه تخیل خود را تقویت کنیم همچنین با بررسی سرگذشت شخصیت‌ها همدلی را یاد می‌گیریم. در این مطلب به بررسی این موضوع می پردازیم که چگونه یک کتاب را نقد کنیم؟ درصورتی‌که می‌خواهید کتاب‌ها را به صورت دقیق مطالعه کرده و بتوانید تحلیل و نقد درستی نیز از آن داشته باشید تا انتها همراه ما باشید.
چگونه یک کتاب را نقد کنیم
در ادامه این مقاله روش نقد ادبی ارائه شده است و مواردی چون چطور شروع کنیم، چه چیزی را بیان کنیم، نقد مخاطب پسند را چطور بنویسیم و … بیان شده است.
نقد کتاب را چگونه شروع کنیم؟
زمانی که می‌خواهید یک کتاب را نقد کنید ابتدا یک توضیح کلی و مروری در ارتباط با اطلاعاتی که در کتاب آمده بیان کنید. برای این مورد باید کتابی را که اخیراً خوانده‌اید انتخاب کرده سپس اطلاعات شخصی را از آن خارج کنید.
برای این مورد می‌توانید با معرفی کتاب، نام نویسنده، موضوع کتاب، سال انتشار و خلاصه‌ای از مهم‌ترین موضوعات نگارشی شروع کنید. در این بخش می‌توانید چندین جمله کوتاه و اثربخش را انتخاب کرده و بیان کنید همچنین می‌توانید نقاط ضعف و قوت را در این بخش بیان کنید.
چه چیزی را در نقد بیان کنیم؟
نقد کتاب ممکن است به این دلیل باشد که آن را برای صفحات وب یا چاپ در مجله‌ای انجام می‌دهید. در این بخش جا دارد به این مورد اشاره کنیم که واژه نقد به معنای بیان موضوعات و نظرات منفی از یک مورد نیست.
زمانی که شما می‌خواهید موضوعی را نقد کنید باید جوانب مثبت و منفی را در نظر گرفته با رعایت عدل هر مورد را بیان کنید. برای اینکه بتوانید نقد درستی داشته باشید بهتر است یک کتاب را چندین بار مطالعه کنید و در زمان مطالعه نکاتی را که به ذهنتان می‌رسد یادداشت کنید.
به چه ویژگی های ادبی توجه کنید؟
روش نقد کتاب اینگونه است که قبل از شروع نقد بررسی کنید که از بین 5 ویژگی ادبی کدام‌یک برای شما اهمیت بیشتری دارد؟ به‌صورت کلی شخصیت، طرح داستان، بافت، کشمکش و نتیجه از مهم‌ترین بخش‌ها هستند که در تحلیل نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند.
پس از انتخاب اثر بررسی کنید که از ویژگی‌های گفته شده کدام‌یک برای شما و شرایط شما مهم‌تر است و سپس اقدام به بررسی آن مورد داشته باشید. در ادامه به توضیح نقدهای ادبی می‌پردازیم؛ برای کسب اطلاعات دقیق تا انتها همراه ما باشید.
نقد تاریخی کتاب
برخی از کتاب‌ها از نظر تاریخی کتاب‌های غنی هستند و نقش مهمی در تحولات سیاسی یک منطقه داشته‌اند. یکی از کتاب‌های تاریخی شناخته شده کتاب خوشه‌های خشم است. این کتاب به‌خوبی نمادی از دوران بحران اقتصادی در امریکا است. برای نوشتن نقد چنین کتاب‌هایی باید ابتدا با نظریات تاریخی آشنا شد سپس به تحلیل اثر پرداخت.
نقد کتاب با تمرکز بر شخصیت ها
خواندن کتاب‌های داستانی کمک می‌کند با جهان پیرامون و نحوه واکنش مردم با این موارد آشنا شویم. با مطالعه چنین کتاب‌هایی یاد می‌گیریم که واکنش‌های افراد را در شرایط مختلف درک کرده و سعی کنیم بهترین واکنش را داشته باشیم.
درصورتی‌که موفق به ارتباط با شخصیت‌های داستان شویم می‌توانیم درک عمیق‌تر و معنادارتری از داستان داشته باشیم. غرق شدن در داستان و در کنار آن داشتن دیدی جدا می‌تواند در نوشتن نقد خوب کمک ویژه‌ای کند.
نقد فمینیسم
در ادامه مقاله چگونه یک کتاب را نقد کنیم می‌خوانیم: در این نوع نقد یکی سؤالات مانند نویسنده این اثر خانم است یا آقا؟ زاویه دید از زبان خانم نوشته شده یا آقا؟ دیدگاه شخصیت‌ها نسبت به زنان چیست؟ و این‌چنین سؤالاتی پاسخ داده می‌شود. با بررسی این موارد و پاسخ‌دهی به آن‌ها می‌توان با موضوع اصلی کتاب ارتباط برقرار کرد و به‌راحتی به‌نقد و درک آن پرداخت.
نقد کتاب با تمرکز بر طرح داستان
در این نقد به ساختار داستان و تراژدی‌ها پرداخته می‌شود. ساختار داستان موضوع بسیار مهمی است که تاکنون موردتوجه زیادی قرار گرفته است. یکی از داستان‌هایی که به شدن پس از انتشار از نظر ساختار مورد نقد قرار گرفت رمان Game of Thrones بود.
پایان بندی
داستان‌هایی که پایان‌بندی آن با مخاطبان است نیز مورد نقد ویژه‌ای قرار می‌گیرند. نمونه این موارد می‌توان به فیلم جدایی نادر از سیمین، طعم گیلاس و شرق بهشت اشاره کرد. در تمامی این موارد مخاطب را درگیر بررسی نتیجه نهایی کرده و دیدن زاویه دید و نقدهای مختلف باعث جذابیت این داستان‌ها شده است.
در این نوع نقدها برخی به دنبال پایان‌بندی‌های جایگزین و برخی به دنبال بررسی هدف کلی داستان هستند؛ به‌صورت کلی داشتن دیدی کلی و همه‌جانبه می‌تواند کمک کند بهترین نتیجه را افراد مشاهده کنند.
چگونه نقد مخاطب پسند بنویسیم؟
نویسندگانی که به نقد و بررسی کتاب مشغول هستند به نظرات مخالف و موافق زیادی مواجه می‌شوند اما سؤالی که پیش می‌آید این است که چه کاری کنیم تا نقد مخاطب‌پسند داشته باشیم؟ رعایت موارد زیر به شما در دستیابی به این هدف کمک می‌کند:
عنوان خوب انتخاب کنید
عنوان اولین موردی است که باعث می‌شود مخاطب را جذب کرد یا فرار داد! باتوجه‌به این مورد سعی کنید جذاب‌ترین عنوانی را که می‌توانید انتخاب کنید. عنوان انتخابی باید مرتبط با محتوای شما نیز باشد و بتواند اطلاعاتی در ارتباط با متن نوشته شده به مخاطب دهد.
مقدمه را با اصل موضوع شروع کنید
در ابتدا نیز اشاره کردیم که یک پاراگراف به‌صورت کلی در ارتباط با آن کتابی که خوانده‌اید و قصد نقدش را دارید مطرح کنید. این پاراگراف باید بادقت نوشته شود و زمانی که مخاطب آن را می‌خواند نه‌تنها با موضوع کلی متن آشنا شود بلکه مشتاق شود تا انتهای محتوا همراه شما شود.
ذهن مخاطب را برای نگاه انتقادی آماده کنید
زاویه دید خود از کتابی که قصد نقد آن را دارید بنویسید اما باز به این مورد اشاره می‌کنیم که تنها نکات خوب یا فقط نکات بد را مطرح نکنید! هرآنچه را که فکر می‌کنید می‌تواند دیدی واقعی و به‌دوراز گرایش به مخاطب دهد را ارائه دهید.
برای اینکه بتوانید درک بهتری از کتاب داشته باشید می‌توانید چندین بار آن را مطالعه کنید و نظرات افراد مختلف را در پلتفرم‌های متفاوت در ارتباط به آن بررسی کنید سپس اقدام به نقد کتاب و تحلیل کتاب کنید.
مقالات انتقادی متفاوت بخوانید
برای اینکه بتوانید قلمی نقادانه داشته باشید بهتر است چندین مقاله انتقادی در موضوع مورد علاقه خود بخوانید. همچنین بررسی کنید که هر نویسنده به چه صورت مطالب را ارائه کرده و سعی کنید با دید و نگارشی متفاوت آن را بررسی کنید؛ این موارد کمک می‌کند در نقد بهترین عملکرد را داشته باشید.
یک نمونه نقد کتاب
دانلود کتاب نقدی بر مارکسیسم
شامل: مادی گرایی تاریخی، پرکسیس یا فلسفه عمل، فلسفه بودن و فلسفه شدن، جاودانگی حقیقت، جاودانگی اصول اخلاقی، اصل تضاد، اصل حرکت و …
سخن آخر
در این مطلب به بررسی عنوان چگونه یک کتاب را نقد کنیم پرداختیم. نکاتی را در ارتباط با این مورد مطرح کردیم و همچنین به مواردی که کمک می‌کند نقدی مخاطب پسند داشته باشید نیز پرداختیم.
درصورتی که قصد دارید یک کتاب را نقد کنید برای اینکه بدانید چگونه نقد کتاب بنویسیم می‌توانید موارد گفته شده را در نظر بگیرید همچنین توجه داشته باشید که در این مورد سوگیری نداشته باشید و فقط یک جنبه از موضوع (تنها خوب یا تنها بد) را مورد بررسی قرار ندهید.
بسیار عالی